Alexander von Humboldt; Alman doğabilimcisidir (Berlin 1769 – ay.y. 1859).
Freiburg Madencilik Okulu’na girdi; bilimsel araştırma gezilerine başladı (1790). 1792-1797 arasında Prusya Madencilik Dairesi’nin görevlisi olarak bulunduğu Fichtel Dağları’ nda jeoloji, mineraloji, bitki ve hayvan yaşamıyla ilgili incelemeler yaparak deneyim kazandı. Avrupa’daki Napolyon Savaşları araştırmalarını engelleyince İspanya Hükümeti’nin izniyle Orta ve Güney Amerika’daki İspanyol sömürgelerine araştırma yapmaya gitti (1799).
Fransız botanikçisi Aime Bonpland (1773-1858) ile çıktığı bu gezide kıtanın yapısı ve bitki örtüsü üzerine önemli bulgular elde etti. 1804’te Paris’e dönerek gezisine ilişkin gözlemlerini 23 yılda derleyerek yayıma hazırladı. Bu eserindeki meteoroloji haritalarında izoterm ve izobar çizgilerini kullanarak bu bilimin temellerini attı. 1827’de, Prusya’ya döndü. Veliaht prensin özel öğretmeniyle Berlin Üniversitesi öğretim üyeliğini yürüttü. 1829’da çağrılı olarak gittiği Rusya’da dört ay içinde Ural ve Altay dağlarını geçerek Çin’e kadar yaptığı gezide elde ettiği verileri önceki gezilerinin izlenimleriyle karşılaştırma olanağı buldu. Çarlık Rusya’sının ilk gözlem istasyonu da onun önerileri sonucu kuruldu. Daha sonra Kosmos (Evren) adlı eserini yazmaya koyuldu. Beş cildini yazabildiği bu eserini (1845-1862) tamamlayamadan öldü.
Başlıca eserleri: Voyage de Humbold et Bonpland aux Regions Equinoxiales du Nouveau Continent, Fait en 1799-1804 (Humbold ve Bonpland’in 1799-1804’te Yeni Dünya’daki Ekvator Bölgesi’nde Yaptıkları Gezi), 34 cilt. 1805-1834, Asie Central (Orta Asya) 3 cilt, 1843.
kaynak:nkfu