Anaksagoras Aslen NERELİ , kimdir , kaç yaşında ,biyografisi , hakkında

Anaksagoras kimdir? Ünlü filozof Anaksagoras hayatı, biyografisi, felsefesi ve eserleri hakkında bilgi.

Anaksagoras; Eski Yunan filozofudur (Klazomenai/bugünkü Urla İÖ 500 ?-Lampasakos/bugünkü Lapseki İÖ 428).

Anaksimenes’in öğrencisi oldu; 25 yaşındayken Atina’ya gitti; Perikles, Euripides ve Protagoras’ın dostluğunu kazandı. Göksel cisimlerin tanrısallığını reddettiği için tanrıtanımazlıkla suçlanarak İÖ 434’te Lampsakos’ a sürgün edildi. Eseri Peri Physeos (Doğa Üstüne) adını taşır.

Anaksagoras’a göre evren, önce, tüm varlıkların niteliklerinin toplandığı bir kaos (kargaşa) durumundadır. Sonsuz sayıda küçük parçacıkların oluşturduğu bu kargaşayı hava ve ateş (aither) bir arada tutar. Ateş sıcak ışınlı ve kuru, hava ise soğuk ve nemli tohumları (spermatoları) taşır. Yerküreyi oluşturan hava merkezdedir. Ateş ise onu çevreler ve yıldızları oluşturur. Kaos’ un bu biçimlenişini nous (zihin, zekâ) yaratır. Nous maddeleri hareket ettiren, düzenleyen güçtür. Sonsuz ve mutlak egemenliği olan nous kendisi için yalnızdır. Nous kargaşa içindeki maddelere belirli bir amaç doğrultusunda hareketlilik kazandırır, oluşu düzenler ve evreni kurar. Nous basitlik, güç, bilim ve mutlak saflık nitelikleriyle düzenleyicidir. Varlığı olan her yaratıktan noustan bir parça bulunur. Nous bir tür kasırgadır (dinos). Sarmal bir biçimde yavaş yavaş merkezi çevresinde uzamaya ve genişlemeye başlar. Giderek sonsuz uzaklıklara yayılan nous bütün evreni kaplar. Onun niteliği değişmez, niceliği değişir; sürekli aynı kalır; en büyük olduğu kadar, en küçük olandır. Anaksagoras’a göre bütün varlık biçimleri kendi kendine sonsuz olarak eşittir. Hiçbir şey yaratılmamıştır ve yok olmaz. Doğum, ölüm, azalma ya da çoğalma olayları gerçekte varlık öğelerinin basit bir yer değiştirmesidir. Özsel olarak değişme yoktur. Evrende sonsuz ana madde (arkhe) vardır. Her varlığı oluşturan parçacıkların sayısı ve niteliği farklı sonsuzca çeşitlidir. Her varlık kendiliğinden oluşan ve varlığa benzeyen sonsuz sayıda küçük parçacıklardan oluşmuştur. Bir kemik sonsuz küçük kemiğin bir araya gelmesiyle oluşur. Bu nedenle her yeni varlık kendinden önceki varlığın yapısında içkin olarak bulunur. Sınırsız küçük olan bu parçacıkların belirli süreler için birleşme ve ayrılmalarıdır. Varlık parçacıklarının dönüşümü sonsuzdur. Hiçbir şey bir başkasının oluşumunu engellemez ve ondan tümüyle ayrılmaz. Çünkü bütün varlık biçimlerinin oluşumu geriye doğru izlenirse, başlangıçtaki duruma yani kargaşaya (kaos) ulaşılır.

Anaksagoras’ın düşüncesinden temel maddeler ve nous birbirini bütünleyen iki parçadır. Anaksagoras nousla felsefeye düzenleyici bir ilkeyi, telos (erek) anlayışını sokmuştur. Anaksagoras’ın düşünceleri, kendinden sonraki Yunan filozoflarını (Platon, Aristoteles, Sokrates) etkilemiştir.

kaynak:nkfu