Çerkez Ethem Kimdir

Çerkez Ethem Kurtuluş Savaşında Kuvayı Seyyare komutanı (Bursa/ Karacabey 1880 – Ürdün/Amman 1949). 19 yaşında evden kaçarak İstanbul’a geldi. Bakırköy Süvari Küçük Zabit Mektebi’ne girdi. Balkan Savaşı’nda Bulgar cephesinde bulundu. Birinci Dünya Savaşı sırasında Teşkilat-ı Mahsusa’nın İran-Afganistan üzerinden Orta Asya’ya ulaşmak için düzenlediği eyleme Rauf Orbay’ın yanında katıldı. 1918’de yine Teşkilat-ı Mahsusa kadrosu içerisinde Irak harekatına katıldı. Burada yaralanarak Anadolu’ya döndü. Kurtuluş Savaşı’nın başlamasından sonra öteki kardeşleriyle birlikte Yunanlılara karşı Salihli Cephesi’nde başarılı oldu.

Kuvayı Milliye’ye karşı çıkan Ahmet Anzavur’un yenilmesinde, Bolu, Düzce ve Yozgat ayaklanmalarının bastırılmasında büyük rol oynadı. Bu başarılarından dolayı kendisine “Kuvayı Tedibiye” ve “Kuvayı Seyyare” komutanlığı verildi. Bu sırada Batı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Paşa ile arasında savaşın yönetimi konusunda anlaşmazlık çıktı. Bu çekişmeden sonra ordu komutanlarının TBMM Başkanlığının buyruklarını dinlememeye başladı, bağımsız davranışlar içerisine girdi. Bu arada kardeşleriyle birlikte Halk İştirakiyun Fırkası adlı yasal sol bir partiyle birlikte çalışan ve Mustafa Kemal’e karşı olan “Yeşil Ordu” grubuna katıldı.

Yeniden ulusal harekete kazanılması için harcanan çabalara olumlu yanıt vermeyince üzerine kuvvet gönderildi. İzzettin Çalışlar komutasındaki düzenli ordu birlikleriyle Kütahya yakınlarında girdiği çatışmada yenilip geri çekildi (29 Aralık 1920). Bir süre sonra da Yunanlılara sığındı (2 Şubat 1921). Kurtuluş Savaşı’nın başarıya ulaşmasından sonra Atina’ya gitti. Ağabeyleri Reşit ve Mehmet Tevfik beylerle birlikte 150’likler listesinde yer aldı. Bir ara Almanya’ya gitti, sonra Suriye’ye geçti. Anıları 1962’de basıldı: Çerkez Ethem’in Hatıraları.

kaynak:nkfu