Dede Efendi Aslen NERELİ , kimdir , kaç yaşında ,biyografisi , hakkında

Dede Efendi; bestecidir (İstanbul 1778-Mekke 1846).

Tam adı: Hammamizade İsmail Dede Efendi. Uncuzade Mehmet Efendi’den müzik dersleri aldı. 14 yaşında Yenikapı Mevlevihanesi’ne girdi; dergâhın şeyhi Ali Nutki Dede Efendi’den dinsel müziğin tüm inceliklerini öğrendi. 1799’da buradaki çilesini tamamlayınca “Dede” unvanıyla anılmaya başlandı. Mevlevihanedeyken bestelediği Zülfündedir benim bahtı siyahım şarkısı dillerde dolaşmaya başlayınca kendisini dinleyen III. Selim, Dede Efendi’ye bağışlarda bulundu; ayrıca kendisine Mevlevihane’de bir hücre verildi. III. Selim‘in isteğiyle saraya başmüezzin oldu. III. Selim‘in tahttan indirilerek öldürülmesi üzerine saraydaki görevinden ayrıldı. II. Mahmut döneminde yeniden döndü. Aynı yıllarda Enderun’da Şakir Ağa’nın da bulunması nedeniyle aralarında doğan yarış sonucu iki besteci de Klasik Türk Müziği’nin en güzel örneklerini verdiler. 1839’da bestelediği Ferahfeza Ayin’den sonra Dede Efendi’nin sanat yaşamında bir durgunluk göze çarpar. Bunun nedeni Batı müziği beğenisiyle yetişmiş olan Abdülmecit’in Türk müziğine ilgisiz davranmasıdır. Öğrencileri Mutafzade Ahmet ve Dellalzade İsmail Efendi ile birlikte hacca giderken yolda hastalandı, Mekke’de koleradan öldü. Mekke’ de, Hz. Hatice’nin mezarının ayak ucunda gömülüdür.

500’ü aşkın bestesinden 268’i günümüze ulaşmış olup 7 Mevlevi Ayini bunların başında gelir. Bestelerinin 50’si dinsel, 218’i dindışı formdadır. Dindışı eserlerin 4’ü saz semaisi ve peşrevdir. Yine dindışı eserlerin yaklaşık 100 kadarı büyük formlu, 118’i de küçük formludur. Küçük formluların 109’u şarkı, 9’u köçekçedir. Ayrıca sultaniyegâh, neveser, sebabuselik, hicazbuselik ve arabankürdi makamlarını da düzenlemiş olan Dede Efendi’nin şarkılarından başlıcaları: Sevdi gönlüm bir dilberi; Üftadenim ey bi vefa; Sana layık mı ey gül ten; Küçücükten bir yar sevdim ezeli; Baharın zamanı geldi; Mah yüzüne aşıkım; Ben seni sevdim seveli kaynayıp coştum; Gözümde daim hayali canan vb.

kaynak:nkfu