El Hac Ömer Aslen NERELİ , kimdir , kaç yaşında ,biyografisi , hakkında

El Hac Ömer Aslen NERELİ , kimdir , kaç yaşında ,biyografisi , hakkında

El Hac Ömer; tam adı el-hac ömer bin saîd tal (d. y. 1797, Halvar, Fouta Toro -ö. 12 Şubat 1864, Hamdalahi yakınları, Tukulör İmparatorluğu), Batı Afrika’da Senegal Irmağının yukarı çığırıyla Nijer Irmağı arasında kalan topraklara egemen olan Müslüman Tukulör İmparatorluğu’nun kurucusudur. 1854’te başlattığı cihad sonucu kurduğu imparatorluk, oğlu Ahmadu Seku’nun yönetiminde 1890’ların sonlarına değin varlığını korumuştur.

Bir mutasavvıf olan el-Hac Ömer, Ticani tarikatına girmesini sağlayan Magripli din bilginlerinin yanında Arapça ve Kuran konusunda iyi bir öğrenim gördü. Yirmi üç yaşındayken çıktığı hac yolculuğu sırasında uğradığı Nijerya’da, Sokoto emiri Muhammed Bello’nun kızı Meryem’le evlendi. 1827’de Mekke’ye vardıktan sonra Medine ve Kahire’ye geçti. Kudüs’ü ziyareti sırasında Kavalalı İbrahim Paşa’nın oğullarından birini iyileştirmeyi başardı. Mekke’ye dönüşünde Ticani tarikatının başı tarafından tarikatın Siyah Afrika halifeliğine getirildi.

1833’te Afrika’nın iç kesimlerine döndükten sonra kayınpederi Muhammed Bello’ nun yardımıyla siyasal konularda kendini yetiştirdi. Aynı dönemde putperest Afrikalılar arasında İslamı yaymak üzere harekete geçmeye karar verdi.

Bello’nun ölümünden sonra, bir ticaret antlaşması karşılığında Fransızlardan yardım alarak Fouta Djallon’u fethetmek üzere ülkesine doğru yola çıktı. Ama giderek güçlenmesinden çekinen Fransızlarla anlaşmaya varamadı, ilk olarak yerleştiği Gine’ nin kuzeydoğusunda kaleme aldığı Kitabü’r-Rimâh Hizbi’r-Rahim’de (Allah Hizbinin Mızrakları Kitabı) tasavvuf düşüncesinden esinlenerek, Allah’a yakınlaşmak için en iyi yolun Ticanilik olduğunu açıkladı ve müritlerine tefekkür, feragat ve körü körüne itaat tavsiye etti. Gine’de çok sayıda izleyici kazanmasına karşın, 1845’te gittiği ülkesinde fazla başarılı olamadı. Bunun üzerine inançlarını yaymak için zor kullanmaya karar vererek 10 bin kişilik bir ordu kurdu. 1854’te başlattığı cihadın ilk yılında Mali’de yaşayan putperest Bambaraları yenerek topraklarını ele geçirdi. Ama ordusu Mali’ den ayrıldıktan kısa süre sonra Bambaralar ayaklandılar.

Doğuya düzenlediği seferlerden sonuç alamayan ve düşmanlarını kesin bir yenilgiye uğratamayan el-Hac Ömer, hükümdarlığının son 10 yılını imparatorluğu ayakta tutmaya çalışarak geçirdi. 1860’ta Senegal valisi Fransız general Louis Faidherbe’le yaptığı antlaşmayla Sénégal Irmağının iki ülke arasında sınır olmasını kabul etti. Daha sonra Müslüman Fulanilere (Peuller) saldırarak onları yendi. 1863’te Timbuktu kentini ele geçirdi, ama göçebe Tuaregler karşısında yenilgiye uğrayınca geri çekilmek zorunda kaldı. Ardından Tuareglerin, Mag-riplilerin ve Fulanilerin ortaklaşa düzenlediği bir saldırı sırasında ordusu dağıldı. Hamdalahi kentine çekilen el-Hac Ömer burada kuşatıldı. Kentten kaçarak sığındığı mağaranın barutla havaya uçurulması üzerine öldü.

Bir 19. yüzyıl siyasal önderinden çok, 7. yüzyıl savaşçısı gibi yaşayan, mücadele eden ve ölen el-Hac Ömer’in 1848’de kurduğu imparatorluk, Fransız egemenliğine girdiği 1897’ye değin varlığını korudu. Gine’deki Dinguiraye Camisi Tukulör İmparatorluğu döneminden kalan tek yapıdır.

kaynak:nkfu

Sen de Yorum yazmalısın bence.

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir