İlya İlf ve Yevgeni Petrov; sırasıyla asıl adları İlya Arnoldoviç Faynzilberg ve Yevgeni Petroviç Katayev (d. 15 Ekim 1897, Odessa – ö. 13 Nisan 1937, Moskova; d. 13 Aralık 1903, Odessa – ö. 2 Temmuz 1942, Kırım, SSCB), 1920’lerin sonuyla 1930’larda yergi türünde çok beğenilen ortak yapıtlar vermiş Sovyet mizah yazarlarıdır.
Yoksul bir Yahudi aileden gelen lif, çeşitli işlerde çalıştıktan sonra 18 yaşında Odessa’ da gazeteciliğe başladı. 1923’te, profesyonel yazar olarak çalışacağı Moskova’ya gitti. Bir öğretmenin oğlu olan Petrov ise mesleğe muhabir olarak başladı; kısa bir süre gazetenin cinayet haberleriyle ilgili bölümünde çalıştıktan sonra o da 1923’te Moskova’ya giderek gazetecilik yapmaya başladı. Önceleri İlf, demiryolu işçilerinin gazetesi Güdük’ ta, Petrov ise Krasny perets adlı eleştiri dergisinde çalışıyordu. Ortak çalışmaları Petrov’un 1926’da Gudok’a geçmesiyle başladı. 1928’de yayımlanan ilk kitapları Dvenadtsat stulyev (On İki Sandalye), Yeni Ekonomi Politikası (NEP) dönemindeki Sovyet yaşamını yergili ve eğlenceli bir dille anlatan pikaresk bir romandı. Yapıt büyük bir ilgiyle karşılandı ve ele avuca sığmaz, derbeder kahramanı Ostap Bender kısa sürede Rus edebiyatının en sevilen tiplerinden biri oldu. Romanın sonunda ölen Bender, Dvenadtsat stulyev’in devamı niteliğindeki Zolotoy telyonok’ta (1931; Küçük Altın Buzağı) yeniden canlandırıldı. Ölmüş bir Sovyet kahramanının oğlu olduklarını öne süren kişilerin çevresinde gelişen roman, mizah açısından bir önceki yapıtları kadar güçlü, ama daha sert bir yergiydi. İlf ve Petrov, 1936’daki ABD yolculuklarından sonra, ülkeyi baştan başa otomobille dolaşmalarını anlatan bir kitap yazdılar. Odnoe-tajnaya Amerika (Yalınkat Amerika) adındaki bu yapıt, kültürel köklerden yoksun ve maddeci Amerikan yaşamını sergiliyordu. Romanın devamı sayılabilecek olan Tonya (1937) adlı uzun öyküde ise, kapitalist bir toplumda yaşamaya zorlanan Sovyet halkının yaşamı, zaman zaman çok yerinde yergilerle anlatılıyordu. İlf ve Petrov ayrıca, 1932’den başlayarak Pravda gazetesi için pek çok yergili kısa mizah öyküsü yazdı.
İlf, 1937’de veremden öldü. Petrov, edebiyat yaşamını Literaturnaya gazeta’da ve Ogonyok adlı dergide sürdürdü. 1942’de Alman kuşatması altındaki Sivastopol’dan Moskova’ya giderken öldü.
kaynak:nkfu