IV. Innocentius; asıl adı Sinibaldo Fieschi (d. 12. yy sonları, Cenova – ö. 7 Aralık 1254, Napoli), 1243-54 arasında papadır. Ortaçağın en önemli papalarından biridir.
Ekonomik bakımdan gitgide güçlenen, ayrıca kilise hiyerarşisinde de yükselen bir aileden geliyordu. Öğrenimine, piskopos olan üç amcasından birinin gözetiminde Parma’da başladı. Daha sonra dönemin en ünlü kilise hukuku bilginlerinin bulunduğu Bologna’ya gitti ve bu dalda uzmanlaştı. Önce Cenova’da, ardından da Parma’da katedral kurulu üyesi oldu. 1225’te İtalya’da Albenga piskoposluğuna atandı. 1227’de Papa IX. Gregorius tarafından Lucina’da St. Laurentius kardinal papazlığına getirildi. 1235-40 arasında Ancona Markiliği’nin başrahibi iken Camerino ve Ravenna’da Guelfolardan yana tutum aldı.
Kilise hukuku alanındaki öğrenimi ve deneyimi Innocentius’u papalık ile imparatorluk arasındaki çatışmada belirleyici rol oynamaya hazırlamıştı. Apparatus in quinqué libros Decretalium adlı yapıtında topladığı ünlü yorumları bu alandaki uzmanlığına tanıklık ediyordu. İmparator II. Friedrich ise imparatorluk otoritesini İtalya’da kurmayı düşündüğü güçlü bir devlet temelinde yeniden oluşturmak niyetindeydi; imparatorluk iktidarını (imperialis potestas) otokratik biçimde uygulama hakkı olduğuna inanıyordu. Bu yüzden evrensel iktidar (universalis potestas) iddiasındaki kiliseyle çatışması kaçınılmazdı. Kilise hukuku bilginlerinin geliştirdiği universalis potestas kuramı uyarınca, papanın evrensel egemenliği soyut hukuk düzeyinde bütün krallıkları kapsıyordu. Oysa papa pratikte iktidarı geçici olarak imparator ve krallara bırakmak zorunda kalmıştı.
IV. Celestinus’un kısa süren papalığından (1241) sonra 18 ay boyunca boş kalan bu makama IV. Innocentius’un seçilmesi II. Friedrich’i yüreklendirdi. Friedrich, IX. Gregorius’un aforoz hükmünü üzerinden kaldırmak için yeni papayla hemen görüşmeye oturdu. 31 Mart 1244’te bir anlaşmaya varılmasına karşın papa Friedrich’e güvenmiyordu. Roma’da kendini güvencede görmediği için imparatorla görüşmeleri keserek kentten ayrıldı. Akrabalarının hazırladığı Ceneviz kalyonları Innocentius’u Cenova’ ya, oradan da Lyon’a götürmek üzere Civitavecchia’da bekliyordu. Lyon’un görünürde imparatorluğa bağlı olmasına karşın Innocentius orada Fransa kralı IX. Louis’ nin koruması altındaydı.
1244 sonlarında papa, ertesi yaz Lyon’da bir genel konsil toplanması çağrısında bulundu. Daha önce IX. Gregorius da bir genel konsil çağrısı yapmış ama II. Friedrich Meloria Deniz Savaşı’nda Pizalıların eline düşen 100’ü aşkın piskoposu tutsak ederek toplantıyı engellemişti. Konsil gündeminde üç konu vardı: İmparator sorunu, Kutsal Kabir’in (İsa’nın Kabri) kurtarılması ve Moğol ilerlemesine karşı Hıristiyanlığın korunması. Konsilde Suessa’h Thaddeus’un imparatoru savunmasına karşın II. Friedrich kesinlikle mahkûm edildi; uyrukları üzerindeki sadakat yükümlülüğü kaldırıldı; yalan yere yemin etme, kutsallığa saygısızlık ve heretiklik suçlamalarıyla tahttan indirildi. Bunun üzerine papa, Alman prenslerini yeni bir imparator seçmeye çağırdı. Prensler önce Thüringen landgrafı Heinrich Raspe’yi imparator seçtiler; onun ölümü üzerine 1247’de Hollandalı Willem seçildi. II. Friedrich’in mahkûm edilmesi Almanya’da umulan siyasal sonuçları doğurmadıysa da papa ailesinin Kuzey İtalya’da sağlamlaştırmayı başardığı ilişkiler ağının gücünü gösterdi. Bu sayede imparator 1247’de Parma’da bozguna uğratıldı.
II. Friedrich 13 Aralık 1250’de öldü. Bunun üzerine papa Lyon’dan ayrılarak 1253’te muzaffer biçimde Roma’ya döndü. Bu arada II. Friedrich’in oğlu IV. Konrad’a karşı mücadeleyi sürdürmek ve Sicilya Krallığı’nı fief olarak verecek bir kral bulmak zorundaydı. Sicilya’yı önce Cornwall kontu Richard’a, ardından Anjou’lu Charles’a önerdi ama ikisi de öneriyi geri çevirdi. Sonunda İngiltere kralı III. Henry Sicilya’yı oğlu Edmund için kabul etti. IV. Konrad’ın Mayıs 1254’te ölmesinden sonra papalık ordusu IV. Konrad’ın çocuk yaştaki oğlu Konradin’in adına naipliği yürüten, II. Friedrich’in gayri meşru oğlu Manfredi karşısında bozguna uğradı. Kısa süre sonra Aralık 1254’te papa Napoli’de öldü. II. Friedrich’le sürdürdüğü mücadele hem Innocentius’un papalığının, hem de bir bütün olarak dönemin belirgin özelliğine ışık tutar. Bu dönemde papanın ve kardinallerin siyasal etkinlikleri ile kişisel ve aile servetleri arasında yakın ilişki vardı. Papa, siyasal bağlılığı ideolojik dürtülerin ötesinde koruma konusunda yalnızca akrabalarına ve mülk dağıttığı uyruklarına güvenebilirdi. Innocentius’un dinsel, siyasal ve askeri konumlarda hep aile üyelerini tutmasını ve kilise mülklerini onlar lehine dağıtmasını bu olgu açıklıyordu. Ama papa, kilise görevlerini akrabalarına dağıtma politikasında öncellerinin çok ötesine geçerek akraba kayırmanın zamanla papaların doğal ayrıcalığı olarak görülmesini sağlayan bir geleneği yerleştirdi.
Hristiyan dünyanın her köşesiyle ilgilenen IV. Innocentius, sınır boylarına kadar bütün Avrupa’yı sarsan sorunlarla yüzyüze geldi. Filistinli Hıristiyanların çağrılarına yanıt olarak IX. Louis’yi bir Haçlı seferi düzenlemeye ikna etti. Ama bu sefer kralın tutsak düşmesiyle (1250) dramatik biçimde sona erdi. Papa, Moğolların Avrupa’nın doğusunda ilerlemesini durdurmak umuduyla Moğol hanına Giovanni Carpini’nin başkanlığında bir heyet gönderdi. Rusya ve Ukrayna’yla kilise birliğinin koşullarını yaratmak amacıyla Ortodoks Kilisesi’yle de ilişki kurdu.
kaynak:nkfu