John Norris (Filozof) Hayatı

John Norris; (d. 1657, Collingbourne-Kingston, Wiltshire – ö. 1711, Bemerton, Wiltshire, İngiltere), Cambridge Platoncularından Anglikan din adamı ve düşünürdür. Descartes’çı filozof Nicolas Malebranche’ı izleyen tek İngiliz düşünür olarak tanınır.

Norris, Cambridge Platonculuğunun etkisini özellikle ahlaki ve mistik içerikli yazılarında yansıttı. An Idea of Happiness’te (1683; Mutluluk Düşüncesi) ruhun en yüce mutluluğunu düşünce yoluyla ulaşılan Tanrı sevgisi olarak tanımladı, ilk önemli felsefi yapıtı Reflections upon a Late Essay Concerning the Human Understanding’de (İnsanın Anlama Yetişi Üzerine Yeni Yayımlanan Bir Deneme Üzerine Düşünceler) gelecekte John Locke’a yöneltilecek pek çok eleştiriye öncülük etti. Buna karşın Locke’ un doğuştan gelen idea’ların (idea innatae) varlığına karşı çıkışını paylaşan Norris’in Malebranche’ın tanrısal aydınlanma görüşünü benimsemesi Quaker’larla çatışmasına yol açtı. Two Treatises Concerning the Divine Light’ta (1962; Tanrısal Işık Üzerine İki Deneme) Quaker’lari eleştirdi. Account of Reason and Faith’teyse (1697; Usun ve İmanın Ödeşmesi) tanrısal us ile insanın usu arasında yapısal değil, yalnızca niceliksel bir ayrım olduğunu savundu. En önemli yapıtı An Essay Towards the Theor of the Ideal or Intelligible World’de (1701-04, İdeal ya da Kavranabilir Dünya Kuramı İçin Bir Deneme) kavranabilir dünyayı, kendi içinde ve insanın anlama yetisi bakımından olmak üzere iki ayrı düzeyde ele aldı. Bu yapıtında bütünüyle Malebranche’ın görüşlerini yansıtarak, bilgiye ulaşmakta duyu deneyiminin önemini vurgulayan Locke’un ve başkalarının görüşlerini çürütmeye çalıştı.

kaynak:nkfu