Marcel Paul Pagnol; (d. 25 Şubat 1895, Aubagne – ö. 18 Nisan 1974, Paris, Fransa), Fransız yazar, sinema yapımcısı ve yönetmenidir. Tiyatro yapıtlarıyla bir komedi ustası olarak ünlenmiş, filmleriyle de eleştirmenlerin övgüsünü toplamıştır. 1946’da Académie Française üyeliğine seçilmiştir.
Babası eğitim müfettişiydi. Pagnol da eğitimci olarak yetişti; ortaöğrenimini Marsilya’da tamamladıktan sonra, Montpellier Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden diploma alarak öğretmen oldu. Arkadaşlarıyla birlikte Fortunio adlı bir edebiyat dergisi çıkarmış, 16 yaşında şiirlerini ve La Petite Fille aux yeux sombres (Kaygılı Gözlü Küçük Kız) adlı bir de roman yayımlamıştı. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Pirouettes (Dönekler) adlı romanını yayımladı. Birkaç oyunu taşrada sahnelendi. Paris’te bir okula geçtikten üç yıl sonra Paul Nivoix’yla birlikte yazdığı Les Marchands de gloire (1925; Zafer Tacirleri) eleştirmenlerin övgüsünü topladı. 1926’da Jazz (Caz, 1938) oyunuyla hem eleştirmenlerin, hem de halkın ilgisini çekmeyi başardı. Topaze’la (1928; Topaz, 1933/Topaze, 1962) büyük bir oyun yazarı olarak yerini sağlamlaştırdı. Paris’te iki yıl sahnelenen oyun Broadway’de de sahneye kondu ve 1933’te Louis Gasmier, 1936 ve 1951’de de Pagnol tarafından, üç kez sinemaya aktarıldı. Pagnol’un “Marsilya üçlemesi” olarak bilinen komedileri Marius (1929; Yalı Uşağı, 1940/Marius, 1945), Fanny (1931) ve César (1936), Marsilyalı balıkçı Fanny, denize açılan sevgilisi Marius, Marius’un babası César ve onun arkadaşı Panisse’in yaşamlarını ele alıyordu. Bu oyunlardan yapılan filmler yeni-gerçekçilik akımını etkiledi. Üçlemeden esinlenerek sahneye konan Broadway müzikali Fanny de daha sonra Joshua Logan tarafından gene Fanny (1961; Marsilya Aşıkları) adıyla sinemaya aktarıldı.
Pagnol 1933’te kendi film stüdyosunu kurdu. Çektiği Angèle (1934), Regain (1937), La Femme du boulanger (1938; Fırıncının Karısı), La Fille du puisatier (1940; Kuyucunun Kızı) ve Les Lettres de mon moulin (1954; Değirmenimden Mektuplar) gibi filmlerle çeşitli ödüller kazandı. 1944-46 arasında Fransız Tiyatro Yazarları ve Bestecileri Derneği’nde başkanlık yaptı. Sinema üzerine birçok yazısı olan Pagnol, başta Shakespeare’in Hamlet’i olmak üzere çeşitli çeviriler de yapmıştı. Souvenirs d’éñfance (Çocukluk Antları) genel başlığını taşıyan üç ciltlik otobiyografisi, La Gloire de mon père (1957; Babamın Gururu, 1972), Le Château de ma mère (1958; Annemin Şatosu, 1972) ve Le Temps des secrets (1960; Sir Yılları, 1972) kitaplarından oluşur.
kaynak:nkfu