Max Planck Hayatı

Max Planck; Alman fizikçisidir (Kiel 1858-Göttingen 1947).

Münih ve Berlin üniversitelerinde okudu. Berlin Üniversitesi’nden 1879’da doktora derecesini aldı. 1880-1885 arasında Münih Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalıştıktan sonra, 1885’te Kiel Üniversitesi’nde doçentliğe getirildi. Kirchhoffun ölümü üzerine 1889’dan başlayarak Berlin Üniversitesi’nde onun yerine geçti. 1892’de aynı üniversitede kuramsal fizik profesörlüğüne ve yeni kurulan Kuramsal Fizik Enstitüsü’nün yöneticiliğine atandı, bu görevini 37 yıl sürdürdü. Özellikle kuramsal fizikle ilgilenerek, “Planck Işıma Yasası” olarak bilinen yasayı Aralık 1900’de Berlin Fizik Derneği’ne sunduğu bir bildiriyle ortaya koydu. Bu bildiriyle belirli ısı altında cisimlerden yayılan çeşitli frekanstaki ışınların, bağlı ışın enerjileri üzerinde yaptığı incelemeleri sundu. Titreşen atomların gelişigüzel ve sürekli olarak enerji yaydıklarını ve bu enerjiyi kesik kesik yaydıklarını ileri sürdü. Değeri bilinen bu enerji parçacıklarına kuantum adını verdi. Enerji kuantumlarının büyüklüğünün yayılan ışının frekansına bağlı öldüğünü, titreşen atomların ancak belli birimler biçiminde enerji yaydıklarını ya da emdiklerini ileri sürdü. Bu kuramını açıklamak için E=h.v. ile gösterilen bir formül, Planck sabiti olarak bilinir. Onun açıkladığı bu kurama göre atomlar dışarı saldıkları enerji kuantumuna eşdeğerli enerjiyi emdikten sonra titreşirler. Titreşimin genliği sürekli olarak artmaz, ancak sonradan aldığı enerjinin değeri, önce emdiği enerji kuantumunun değerine ulaşırsa ve atomun enerjisi bir öncekinin iki katı olursa, titreşimin genliği de iki katına çıkar. Böylece, açıkladığı bu görüşlerle ünlü kuantum kuramı doğdu ve fizikte yeni bir çığır açıldı.

1912’de Prusya Bilimler Akademisi’ nin Matematik-Fizik Bölümü’nün daimi sekreterliğine getirilen Planck, 1918’de Nobel Fizik Ödülü’nü aldı. 1926’da Londra’daki Royal Society’nin üyeliğine, 1930’da Berlin’deki Kaiser Wilhelm Kurumu’nun başkanlığına seçildi. Naziler’in iktidara gelmesinden sonra Almanya’da kalmayı seçmesine karşın Hitler’in birçok uygulamasına karşı çıktı. Bu tavrı nedeniyle Hitler ile arası açılınca 1937’de Kaiser Wilhelm Kurumu’nun başkanlığından ayrılmak zorunda kaldı. 1944’te de oğlu Erwin’in Hitler’e karşı girişilen temmuz suikastine karıştığı gerekçesiyle kurşuna dizilmesine tanık oldu. Savaştan sonra Göttingen’e yerleşti, burada öldü.

Başlıca eserleri: Vorlesungen über Thermodynamik (Termodinamik Dersleri) 1897, Vorlesuingen über die Theorie des Warmestrablung (Isı Radyasyonu Kuramı Dersleri) 1906, Einführung in die theoretisch Physik (Kuramsal Fiziğe Giriş-5 cilt; 1. cildin çevirisi: Genel Mekaniğe Giriş) 1945, Max Planck in seinen akademie Ansprachen (Max Planck’ın Akademi Konuşmaları) öl. s. 1948.

kaynak:nkfu