Rıfat Ilgaz Hayatı ve Eserleri

Rıfat Ilgaz; şair ve yazardır (Cide 1911-İstanbul 1993).

Kastamonu Öğretmen Okulu’ndan sonra ilkokul öğretmeni olarak Gerede, Akçakoca ve Düzce’de bulundu (1930-1936); Gazi Eğitim Enstitüsü’nü bitirip ortaokul Türkçe öğretmeni oldu. Adapazarı, Boğazlıyan ve İstanbul’da çalıştı (1938 -1944). Görüşleri ve yazıları yüzünden tutuklandı, hapiste yattı (Sınıf, şiirler, 1944)., gazetecilik yaptı, dergiler yönetti (Marko Paşa, Malum Paşa, Merhum Paşa, Adembaba), mizah yazılarına yöneldi. İlk dergi şiirlerini (1927-1939), sonraki gerçekçi ürünleriyle uyuşmadığı için kitaplarına almadı; 1940’tan sonra güçlenen toplumcu şiirin kalıcı ürünlerini verdi: Yarenlik (1943), Yaşadıkça (1947), Devam (1953), Üsküdar’da Sabah Oldu (1954), Soluk Soluğa (seçmelerle eklerle, 1962), Karakalçık (1969), Uzak Değil (seçmeler, 1971), Güvercinim Uyur mu (seçmeler, 1974), Kulağımız Kirişte (1983). Mizah bakışı egemen olan öykü derlemeleri (1957-1981 arasında yirmiden fazla) yanı sıra ilk basımlarına göre geniş ilgi gören başarılı romanları: Hababam Sınıfı (1959), Bizim Koğuş (1959), Karadenizin Kıyıcığında (1969), Karartma Geceleri (1974), Sarı Yazma (1976), Yıldız Karayel (1981, Orhan Kemal ve Madaralı Roman Ödülleri 1982). Hababam Sınıfı dizisi sinema ve tiyatroya uyarlandı. Anıları: Yokuş Yukarı (1982).1986′ da adına Rıfat Ilgaz Cide Edebiyat Ödülü kondu.

Hababam Sınıfı, yazarın en çok ilgi yaratan, sevilip tutulan, aranıp değerlendirilen eseridir. İlkin bir mizah romanı olarak yayımlandı (1959). Öğretmen olan yazar, bir yatılı okulun yakınlıkları içinde gelişen arkadaşlık ilişkilerini, öğrenim, gençlik ve eğitim sorunlarını, öğretmen yanılgılarını usta ve ince bir eleştiriyle değerlendirdi. Roman 1972’de onuncu basımına ulaşırken, tiyatro dünyasınca aranan bir eser oldu; yazarının emeğiyle gittikçe değişen bir dizi oyuna dönüştü: Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı, Hababam Taburu, Hababam Sınıfı Baskında. Yeni eklemeler, geliştirmeler, güncel eleştirmelerle yürüyen bir dizi canlılığını kazanan eser, ilkin 1975’te Ertem Eğilmez yönetiminde, daha sonraları çeşitli kez filme çekildi.

kaynak:nkfu