Süleyman Nazif; (1870- 1927)
Ünlü bir şair ve edibimizdir. Soyca bilginler, şairler yetiştirmiş Diyarbakırlı bir ailenin oğludur. Babası Sait Paşa, büyükbabası İbrahim Cehdi Bey, zamanlarının ünlü yazarlarıydı.
Süleyman Nazif babasından, özel öğretmenlerden ders alarak okudu, küçük yaşlarda Arapça, Farsçayı öğrendi. Bu dillerin yardımı ile Doğu kültür ve edebiyatını, bir süre sonra öğrendiği Fransızca’nın yardımıyla da Batı sanatını tanıdı. Ziya Paşa’yı, Namık Kemal’i okuyor, vatan, millet, hürriyet konuları ile ilgileniyordu. 1908 Meşrutiyeti’nden sonra Ebuzziya Tevfik’le birlikte «Tasvir-i Efkâr» gazetesini kurdu. Ateşli, kudretli nesirlerinin başlangıcı bu gazetedeki yazılarıdır.
1909’da Basra Valisi olan Süleyman Nazif, bundan sonra Musul, Kastamonu, Trabzon valiliklerinde bulundu. En son görevi olan Bağdat Valiliği’nde bulunduğu sırada, bu ülke elimizden çıktı. «Firak-ı Irak» adlı kitabı, kaybettiğimiz bu ülke için yazılmış bir çeşit ağıtlarla doludur. Mondros Mütarekesinden sonra İstanbul’a bir fâtih edasıyla giren bir Fransız generalinin bu davranışını protesto eden «Kara Bir Gün» başlıklı makalesi, Süleyman Nazif’in yurtseverliğinin, medeni cesaretinin bir anıtı gibidir. Şair, bu yazısı, buna benzer daha başka faaliyetleri yüzünden, birçok Türk aydınları ile birlikte, Malta adasına sürgüne gönderildi; iki yıla yakın bir esirlik hayatından sonra yurda döndü. Cumhuriyetin ilânından sonra ölümüne kadar, emekli maaşı ve yazılarının geliri ile, mütevazı bir ömür geçirdi. Mezarı Edirnekapı’dadır.
Süleyman Nazif’in sanatının en kuvvetli yanı nesirlerinde duygularını, düşüncelerini çok canlı, çok ateşli, heyecanlı olarak dile getirebilmesidir. Mısır’da bastırdığı «Gizli Figanlardan sonra en tanınmış eserleri «Elcezire Mektupları», vatan ve kahramanlık konuları ile dolu olan «Batarya ile Ateş», vatan için duyduğu acıları dile getiren «Firak-ı Irak», «Malta Geceleri» ile «Süleyman Paşa», «Namık Kemal», «Fuzuli», «Mehmet Akif» adlı biyografileridir. Ayrıca daha irili ufaklı kitapları, gazete, dergi sayfalarında kalmış bine yakın makale, mektup ve sohbeti vardır.
kaynak:nkfu