David Livingstone, İskoçyalı hekim, Afrika kaşifi (Lanarkshire / Blantyre 1813 – Afrika / Zambiya 1873). Glasgow’daki College kurlarında tıp ve ilahiyat öğrenimi gördü. 1840’da hekim olduktan sonra 1841’de Afrika’ya giden Londra Hıristiyanlık Misyonuna katıldı. Aynı yıl Kuruman’dan (şimdi Botswana) yola çıkarak misyon kampları kura kura 1849’da Kalahari Çölü’nü aşıp, Ngami Gölü’nü gören ilk Avrupalı olmak onurunu kazandılar. 1851’de Kolebeng (Botswana) kampından kuzeye ilerleyerek Zambezi Irmağı’nı gören ilk Avrupalı oldu. Kıtayı aşacak büyük gezisine başladı (1853). Bir grup Afrikalıyla Zambezi Irmağı’nın yukarısını izleyerek Zambiya’nın Barotseland Krallığı’ndan (Bulozi) geçti. 1854’te Lunda (Kuzey Angola) ülkesine girdi. Hastalık ve uzun yorucu yolculuktan sonra bitkin durumda Atlas Okyanusu kıyısındaki Luanda Limanı’na ulaştı.
Zambezi Irmağı’ndan aşağılara indiğinde bulduğu büyük Mosioatunya Çağlayanı’na “Victoria Çağlayanı” (Zimbabwe) adını verdi. Irmak yönünden ilerleyerek Hint Okyanusu kıyısındaki Kelimane Limanı’na (Mozambik) ulaştığı zaman (1856), 20 aylık sürede Avrupalıların bilmediği Afrika Kıtası’nı batıdan doğuya aşmış oldu. Aynı yıl Londra’ya döndüğünde kahramanlar gibi karşılandı ve Missionary Travels and Researches in South Afrika (Güney Afrika’ daki Misyonerlik Gezi ve Araştırmaları) 1857, adlı eseri en çok satan kitaplar arasına girdi. İkinci keşif gezisini İngiliz Hükümeti üstlendi. Bu kez Zambezi Irmağı’ndan gemiyle inmeyi denediyse de, burgaç ve akıntılar nedeniyle vazgeçip, kuzeydeki Şire Irmağı’nda yol alarak 1859’da Nyasa Gölü’ne (Malavi) erişen ilk İngiliz oldu. Dört yıl boyunca keşif ekibiyle gezisini sürdürdü. Göl çevresini ve yaylalarını araştırdıktan sonra 1863’te İngiltere’ye çağrıldı. 1866’da yeniden Doğu Afrika’ya geldiğinde, köle ticaretiyle ilgili yeni bilgiler toplamayı, Kongo ve Nil ırmaklarının kaynaklarını bulmayı tasarlıyordu. Tanganika Gölü’ne vardığında gitgide gücünü yetirdiğini görünce batıya yöneldi. 1867-1868 arasında Mveru ve Bangveulu göllerini (Zambiya) gören ilk Avrupalı oldu.
1868-1870 arasında Mveru Gölü’ nün kuzeyindeki ırmaklar sistemini inceledi. 1871’de Lualaba ya da Yukarı Kongo Irmağı’na ulaştı. Aynı yıl yaşayıp yaşamadığının araştırılması için bir ABD gazetesinin gönderdiği H. M. Stanley ekibi onu, Tanganika Gölü kıyısındaki Ujiji Kasabası’nda (Tanzanya) buldu. Ekibinin en güvenilir adamlarıyla Kongo Irmağı’nın kaynağını araştırmaya koyuldu (1872). Ancak bir sonuç alamadan Bangveulu Gölü çevresinde yaşamını yitirdi. Adamları, bedenini mumyalayıp İngiltere’ye taşıdılar ve Westminster Abbey’e gömüldü. Büyük bir kaşif olarak tarihe geçti.
kaynak:nkfu
LIVINGSTONE’UN SERÜVENİ
Dünyayı tanımak, bilinmedik ülkeleri keşfetmek için yapılan geziler IX. yüzyıl sonlarına kadar sürmüştür. Bu arada, en meraklı gezilerden biri de İskoçyalı gezgin David Livingstone’un Afrika yolculuğudur.
David Livingstone 1813’te doğdu. On yaşındayken bir pamuk fabrikasına işçi olarak girdi. Bir yandan hayatını kazanırken, bir yandan da öğrenimini ilerletmeye çalışıyordu. Sonra, tıp öğrenimi yapmak üzere Glasgow Üniversitesi’ne girdi, 1840’da buradan mezun oldu. Aynı yıl, bir dernekte görev alarak Güney Afrika’ya gitti.
O sırada Afrika, vahşi kabilelerin yaşadığı, tanınmayan bir koskocaman bir kıta idi. Livingstone Avrupalılar’ca yabancı olan bu bilinmez ülkeyi karış karış keşfetmek istiyordu.
David Livingstone, ilk önce dokuz yıl Beçuanaland’da kaldı. Bu sırada, yerli halktan, kuzeye doğru gidilince çok büyük bir göle rastlandığını öğrendi, bu gölü keşfetmeye karar verdi, yola çıktı. Bu yolculuğunda da Ngami Gölü’nü, Zonga Vadisi’ni, Büyük Zambezi Irmağı’nı keşfetti. Zambezi’nin yukarı bölümünden batıya doğru giderek Afrika’nın batı kıyılarına vardı. Sonra doğuya doğru ırmak boyunca gitti, Hint Okyanusu’na kadar Güney Afrika’yı dolaşmış oldu. Daha sonra Zambezi üzerindeki Victoria Çağlayanı’nı, Nyasa Gölü yöresini keşfetti.
ÖLÜM YOLCULUĞU
1858-1864 yılları arasında, o zamana kadar dolaşıp gördüğü yerlerin haritalarını hazırladı. 1865’de yeni bir yolculuğa çıktı. Bu sefer niyeti Nil’in kaynağını bulmaktı.
Yolculuğa çıktıktan sonra iki yıl David Livingstone’dan hiç bir haber alınamadı. Henry Stanley adlı bir İngiliz gazetecisi Livingstone’u aramakla görevlendirildi. Stanley, Livingstone’a Tanganyika Gölü yakınlarında rastladı. Bu sırada Livingstone 60 yaşına gelmişti ama, yolundan dönmek niyetinde değildi. Stanley onun yanından ayrılmak zorunda kaldı. Livingstone tek başına yolculuğuna devam etti. Bir yıl sonra hastalandı, Bangwenlu Irmağı yakınlarında öldü. Ona yolculuğu sırasında yardım eden yerliler kalbini bir ağacın dibine gömdüler. Sonradan buraya bir anıt dikildi.
kaynak:nkfu