Din adamı, mutasavvıf, İsmail Ağa Cemaati
lideri, kanaat önderi. Asıl adı Mahmut Ustaosmanoğlu olup, medyada ve tarikat
çevrelerinde Mahmud Efendi olarak tanınmaktadır. Müridlerince kendisine
Hazrat-ü Mevlânâ Eş-Şeyh Mahmud En-Nakşibendî El-Müceddidî El-Hâlidî El-Ûfî
lakabı da verilmiştir.
1929′da Trabzon vilâyetinin Of kazasının Miço (Tavşanlı)
köyünde doğdu. Babası, köy imamı ve çiftçi Mustafa oğlu Ali Efendi, annesi
Tufan kızı Fâtıma Hanım’dır.
İlme Başlaması, Hocaları ve İcazeti
Mahmud Efendi, altı yaşındayken
hafızlığını babası ve annesinde yaptı. Hafızlığını bitirdikten sonra Ramazan
ayında Kayseri’ye gidip o bölgenin muteber ulemâsından olan Tesbihcizade Ahmed
Efendi’den sarf, nahiv ve Farsça okudu. Kayseri’de bir sene kaldıktan sonra
memleketi Of’a dönerek zamanın en meşhur kıraat âlimi Mehmed Rüşdü Aşıkkutlu
Hoca Efendi’den Kur’ân-ı Kerîm kıraat etti.
Belağat, ilm-i kelam, tefsir,
hadis, fıkıh ve usûl-ü fıkh gibi sâir ulûm-i şer?iyyeyi ise aklî ve naklî
ilimlerde mütehassıs ulemâdan ve Süleymaniye Medresesi dersiâmlarından olan
eniştesi Çalekli Hacı Dursun Fevzi Efendi’den ikmal ederek henüz on altı
yaşında iken icazet aldı. Kendisi okurken okutmaya başladığı talebelerini yedi
sene kadar okuttuktan sonra askere gitmeden icazet verdi.
Şeyhi Ali Haydar Efendi’yle Tanışması ve İlme Verdiği Değer
1952 yılı sonlarında, askerde
bulunduğu sırada ise hayatının seyrini değiştirecek olan en büyük üstadı ve
şeyhi Ahıskalı Ali Haydar Efendi’yle tanıştı. Ali Haydar Efendi Hazretleri
Osmanlı sultanlarından son dört padişahın huzur hocalarından olup, Meşîhat-ı
İslâmiyye’de Hey’et-i Te’lîfiyye Reisi idi. Askerlik sonrası şeyhi Ahıskalı Ali
Haydar onu İsmailağa Camii’ne imam tayin etmek için davet etti. 1954’te
İsmailağa’da imamlığa başladı. 1996’da 65 yaşını doldurduğu için aynı camiden
emekli oldu.
Şeyhi Ali Haydar Efendi’nin
vefatıyla Mahmud Efendi Hazretleri’nin hayatında yeni bir merhale başlamış
oldu. Bir taraftan imamlık yaparak cemaatle, bir taraftan talebe okutmakla,
diğer bir taraftan da Ali Haydar Efendi Hazretleri’nin vasiyeti vechile tarikat
ehli ihvanı irşâd ile meşgul oluyordu.
İmamlık yaptığı İsmailağa Câmii’ni
hem tekke hem medrese hem de irşad merkezi olarak kullanıyordu. Osmanlı
medreselerinde takib edilen usul üzere daha askere gitmeden önce memleketinde
birçok talebe okutmuş ve birçok kimselere icazet vermiş olan Mahmud Efendi’den İstanbul’da da birçok imam, vâiz ve müftü
ders aldı.
Mahmud Efendi çok sayıda köye
giderek insanları ilim öğrenmeye çağırıp durdu. Kendisine “Bir emriniz, bir
arzunuz var mı?” diye soranlara “Her mahalleye bir kız bir erkek medresesi
yapın” diye cevap verirdi.
Mahmud Efendi’nin İlme Teşvik Konusunda Bazı Sözleri Şöyledir:
“Ey talebeler! Sizler, kurumuş
toprakların yağmur yüklü bulutları, direksiz kubbenin direklerisiniz.”
“Ömrümden üç nefesim kalsa size
okuyun, okuyun, okuyun derim.”
“Sizin yerinizde olsam bu sabah
kahvaltı yapmadan ilme başlardım.”
Mahmud Efendi Hazretleri ilme teşvik babında vaazlarında defalarca şu sözleri tekrarlamıştır: “Boğaz köprüsünü alelâde marangozlar, demirciler yapabilir mi? Büyük mühendisler, büyük mimarlar lazım. İşte bu din köprüsünü de küçük hocalar yapamaz, büyük âlimler lazım.”
Bu arada kadınların cahil
kalmalarına gönlü razı olmadığından bu konuda da yeni bir çalışma yapıyordu.
Kadınlara İslamiyet’i en kolay yine kadınlar anlatabileceği için onlardan da
hocalar yetiştirmek gerekiyordu. Erkeklerin, kendilerine mahrem olmayan kadınları
hele ki böylesine bozuk bir zamanda okutmaya kalkmaları birçok mahzuru
beraberinde getireceğinden bu işe şöyle bir çare buldu; Kendisi önce erkekleri
okuttu, sonra erkek hocalara hanımlarını ve kızlarını okutmalarını emretti.
Kocalarından veya babalarından okuyan hanımlar da diğer hanımları okuttular.
Kadınların nurlarını söndüren
unsurlar erkeklerinkinden daha az olduğu için kısa zamanda kadın medreseleri
çoğaldı ve yayıldı. Öyle ki okuyan kadınların sayısı erkekleri geçti. Nice
kızlar hâfızlık yaptı ve niceleri hoca olup sâir kadınların hidayetlerine
vesîle oldular.
İlim ve Tarîkatı Birleştirmesi
Mahmud Efendi, şeyhi Ali Haydar
Efendi Hazretleri gibi ilim ve tasavvufu cem eden zülcenâhayn bir zat idi. Tarîkat
üzerinde titizlikle durmakla birlikte şeriattan taviz verilmesine de müsaade
etmemiştir.
Bu mevzudaki sözlerinden biri
şöyledir: “Mürşid olarak bilinen bir şahısta şerîatı tatbik var ise, o şahısta
tarîkat da vardır. Şerîat yok ise tarîkat da yoktur, o şahıs mürşid olamaz.”
Âlimlerin Kendisi Hakkındaki Sözleri
Ali Haydar Efendi, kendi yerine
bıraktığı Mahmud Efendi Hazretleri hakkında: “(İlahî koruma sayesinde) Henüz
Mahmud’umun sol tarafına bir seyyie(günah) yazılmamıştır. Mahmud’umun eli Benim
elimdir. Bende ne varsa Mahmud’uma verdim. O’nu sevmeyen âhirette Beni
göremez.” demiştir.
Ali Haydar Efendi’den ve Zâhid
el-Kevserî’den icazet alan alimlerden Emin Saraç Hoca, Mahmud Efendi’yi sıkça
ziyaret eder ve çeşitli vesilelerle: “Ali Haydar Efendi Hazretleri’nin murâdını
Mahmud Efendi hayata geçirmiştir, çünkü Ali Haydar Efendi’nin tek arzusu ilmin
yayılması ve (sakal, cübbe-şalvar ve çarşaf gibi) İslam şiârının canlanmasıydı”
demiştir.
“Çanakkale ‘den geçemeyip vatana
giremeyen düşman çanak antenden geçip evimize girdi bile…” diyen Mahmud
Efendi hakkında laiklik aleyhinde konuşmalar yaptığı, hatta televizyon
aleyhinde sözler sarfettiği gerekçesiyle çok sayıda dava açılmışsa da tamamı
beraatla sonuçlanmıştır.
Mahmut Efendi, teyzesinin kızı Zehra
Ustaosmanoğlu ile evli ve Ahmet Ustaosmanoğlu, Fatıma Ustaosmanoğlu, Abdullah
Ustaosmanoğlu adlarında üç çocuk babasıdır. Halen İstanbul’da yaşamaktadır.
ESERLERİ:
Ruhu`l-Furkan Tefsiri (Henüz 18. cilde kadar yazılmıştır Açıklamalı
Kur’an tefsiri), Sohbetler (6 Cilt,
Yapmış olduğu sohbetler), Risale-i
Kudsiyye (2 Cilt, Yanyalı Mustafa İsmet Garibullah’ın eserinin tercüme ve
izahı), Umre Sohbetleri, Fatiha Tefsiri, Âyete’l
Kürsî ve Amene’r-Rasûlü Tefsiri, Kur’an-ı Kerim’in Faziletleri ve Okuma Âdabı, Efendi
Babam Buyurdu ki, Kurân-ı Mübîn ve Kelime Mânalı Meâl-i Âlîsi, Kuran-ı Mecid ve
Tefsirli Meali Alisi, Efendi Hazretlerimizin Hatm-i Hâce Sohbetleri, İrşadül
Müridin, Mahmud Efendi Hazretlerinden Duâlar, Asrın Müceddidi Mahmud Efendi Hazretleri ile Huzur İkliminde İrşad Umresi
(2011), Uluslararası İnsanlığa Hizmet
Sempozyumu Ödül Töreni, Tembihat, Mektubat-ı
Mahmudiyye.
KAYNAKÇA: Mahmut Ustaosmanoğlu
kimdir? (20.09.2014), Mahmud Efendi Hazretleri Kimdir? (frmtr.com, 29.09.2016),
Mahmud Efendi Hazretleri (ihvanlarnet, 29.09.2016).
biyografya