
Ahmet Hamdi Tanpınar; Türk yazarıdır (İstanbul, 1901-İstanbul, 1962)
Babasının kadı olması nedeniyle çocukluğu Ergani Madeni, Sinop, Kerkük, Musul, Siirt, Antalya gibi yerlerde geçen, ilk ve ortaöğrenimini buralardaki okullarda yapan Ahmet Hamdi Tanpınar, Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi (1923). Fakültede öğretim üyesi olan Yahya Kemal Beyatlı’dan etkilendi, Türk ve Batı edebiyatlarını yakından tanıyarak, kendisi de şiir yazmaya ve yayımlamaya başladı (Dergâh, 1921),
Erzurum, Konya, Ankara Kız ve Erkek Liseleri, Gazi Eğitim Enstitüsü, İstanbul Kadıköy Lisesi, Bağlarbaşı Amerikan Koleji gibi okullarda edebiyat öğretmenliği yaptı. Ahmet Haşim’in ölümü üzerine Güzel Sanatlar Akademisi’ne mitoloji ve estetik öğretmeni olarak atandı (1933). Hasan Ali Yücel tarafından Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı profesörlüğüne getirildi (1939). Bu görevi sırasında, yeni kurulan bu kürsünün gelişmesine yardımcı oldu. Ancak, 1942 ara seçimleriyle Maraş milletvekili seçilince, bu görevinden uzaklaştı. 1948’de estetik öğretmenliğine geri döndü, 1949’da da Edebiyat Fakültesi’ndeki görevine yeniden atandı. Şiirin yanı sıra roman, öykü ve incelemeleriyle de tanınan Ahmet Hamdi Tanpınar’ın, ancak birinci cildi yayımlanabilmiş olan XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi (1949) adlı inceleme kitabı, Tanzimat dönemi Türk edebiyatı konusunda yapılmış en kapsamlı ve özgün incelemedir.
ŞİİRLERİNİN ÖZELLİKLERİ
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın 1921-1923 yılları arasında Dergâh dergisinde yayımlanan ilk şiirlerinde Ahmet Haşim etkisi vardır; bu şiirlerde düşsel konuları duygusal bir üslupla işleyerek sanat (şiir) aracılığıyla sonsuzluk duygusunu yakalamaya çalıştı; daha sonra geliştireceği şiirde yetkinlik arama düşüncesi, Paul Valery’nin etkisiyle, bu şiirlerde de görülür.
kaynak:nkfu

William Dean Howells; (d. 1 Mart 1837, Martins Ferry, Ohio – Ö. 11 Mayıs 1920, New York kenti, ABD), 19. yüzyıl Amerikan edebiyatının önde gelen adlarından romancı ve eleştirmendir.
Çeşitli kentlerde matbaacı olarak da çalışan bir gazete yayın yönetmeninin oğluydu. Çocukluğu Ohio’nun çeşitli kentlerinde geçti ve genç yaşta dizgici ve daha sonra muhabir olarak çalışmaya başladı. Bu arada kendi çabasıyla Almanca, İspanyolca ve İngilizce öğrenerek bu dillerde yazılmış klasik yapıtları okudu. Bir yandan da Atlantic Monthly (The Atlantic) dergisinde şiirlerini yayımlamaya başladı. 1860’ta, başkanlık seçimlerine adaylığını koyan Abraham Lincoln’ın yaşam öyküsünü yazdı ve bundan kazandığı parayla New England’a gitti. Orada Atlantic Monthly’nin yayın yönetmeni James Russell Lowell ve dönemin edebiyat dünyasının öteki önemli adlarından Oliver Wendell Holmes, Hawthorne ve Emerson ile tanıştı. Lincoln’ın seçimleri kazanmasından sonra, konsolos olarak Venedik’e atandı (1861-65). ABD’ye döndüğünde Atlantic Monthly’nin önce yardımcı yayın yönetmeni (1866-71), sonra yayın yönetmeni (1871-81) oldu. Bu dergide Amerikan yazarları üzerine eleştiri yazıları ve makaleler yayımladı ve dönemin yazarlarını keskin bir gözlemle değerlendirdi. Henry James’in önemini hemen kavradı, Mark Twain’i de bir yazar olarak dikkate alan ilk kişiydi.
Their Wedding Journey (1872; Evlilik Yolculuğu) ve A Chance Acquaintance (1873; Rastlantısal Tanışıklık) Howells’in orta sınıfın tekdüze yaşamını konu aldığı ilk gerçekçi romanlarıydı. Bunları, Amerika ve Avrupa’ daki yaşam tarzlarını karşılaştıran romanlar izledi. Howells en iyi yapıtlarında, şans ve gözüpekliğin geçerli olduğu basit ve eşitlikçi bir toplumdan, ekonomik ve toplumsal farklılıkların aşılmaz hale geldiği ve bireyin kaderini rastlantının çizdiği bir topluma dönüşen Amerika’yı sergiledi. En güçlü romanı kabul edilen A Modern Instance (1882; Çağdaş Bir Olay) yürümeyen bir evliliğin öyküsüydü. En ünlü romanı ise kendi kendini yetiştiren bir işadamının Boston’da tutunma çabasını anlatan The Rise of Silas Laphamâı (1885; Silas Lapham’ın Yükselişi). Howells 1887’de, Haymarket Olayı’ndan hüküm giyen işçilerin bağışlanmaları için girişimde bulunarak ününü tehlikeye attı. 1888’de Boston’dan ayrılarak New York’a gitti.
New York’ta yazdığı romanlar, sosyal adalete olan inancının derinden sarsıldığını gösterir. Bu dönemin romanlarından Annie Kilburn (1888) işçilerden yana bir tutumu sergiler. Birçoklarınca en iyi yapıtı sayılan A Hazard of New Fortunes (1890; Yeni Zenginliklerin Tehlikesi), bir grup insanın bir dergi çıkarmaya çabaladığı New York’taki rekabet ortamını çarpıcı bir biçimde anlatır. Howells bu dönemdeki eleştiri yazılarında, Hamlin Garland, Stephen Crane ve Frank Morris gibi genç doğalcı romancıları desteklemiş, başta Tolstoy olmak üzere Turgenyev, Ibsen, Zola, Pérez Galdós ve Verga gibi Avrupalı yazarları övmüştür.
kaynak:nkfu

Afet Ilgaz; 1968’e değin afet Muhteremoğlu, eö Çırakman (d. 2 Ocak 1937, Ezine – ö. 16 Ocak 2015, İstanbul), romancı ve öykü yazarıdır. Yapıtlarında hem kent, hem de kırsal kesim yaşamından kesitler vermiş, bireylerin, çevreleriyle uyumsuzluğundan kaynaklanan sorunları dile getirmiştir.
Çapa Eğitim Enstitüsü Türkçe Bölümü’nü bitirdi (1956). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Felsefe ve Klasik Filoloji bölümlerinde okudu. İzmit ve İstanbul’da Türkçe öğretmenliği yaptı. İlk öykülerini İstanbul dergisinde yayımladı. Eşiktekiler (1960) adlı ilk romanıyla Yeni İstanbul gazetesinin koyduğu Törehan Ödülü’nü (1959), Başörtülüler (1964) adlı romanıyla da 1965 TDK Roman Ödülü’nü kazandı. Türk Dili, Varlık, Yansıma gibi dergilerde de öyküleri yayımlanan Afet Ilgaz Bedriye (1963), Toprak (1968; yb Toprak İnsanları, 1971), Halk Hikâyeleri (1972) ve Çeribaşı Aptullah’la İdamlık İsmail (1974) gibi öykü kitaplarında köy kökenli insanların kentlileşme sürecinde karşılaştıkları sorunlara eğildi. Aşamalar (1977), Sendika (1987), Bir Feministin Doğruya Yakın Portresi (1987) adlı romanlarında ve Ölü Bir Kadın Yazar (1983) adlı öykü kitabında ise kadın sorunlarım ve siyasal çalkantıları konu edindi. Annem Annem (1972, 1980), Değişen Sevgiler (1976), Çocuklarda Savaştı (1979, 1981) gibi çocuk romanları yazdı, gezi notlarını İtalya Mektupları (1962) adı altında topladı. İtalyancadan öykü çevirileri de (En Güzel İtalyan Hikâyeleri, 1962) yaptı.
Diğer eserleri: Menekşelendi Sular (1997), Ermiş (2000), İbnü’l-Vakt (2000), Kazdağı Öyküleri (2000), Ateş Denizinde Yol Alan Gemi (2001), İkindi Güneşi (2003), Vahiy Sürecinde Kadın (2004), Statükocu Dana (2005), Yarım Kalan “Devrim” (2009), 11 Zabit 11 Subay (2009), Sorgu ve Derviş (2010)
kaynak:nkfu
İbn Kuteybe; tam adı Ebu Muhammed Abdullah Bin müslim Ed-Dineveri Bin Kuteybe (d. 828, Küfe, Irak – ö. 889, Bağdat), adab yazılarıyla tanınan Arap edebiyatçıdır. Arapça düzyazıda “çağdaş” bir tat veren yalın ve rahat bir üslup geliştirmiştir.
Yaşamı konusunda fazla bilgi yoktur. Ataları Horasanlıydı. Yirmi yıl kadar Dinever kadılığı (y. 851-870) yaptıktan sonra y. 871’den ölümüne değin Bağdat’ta ders verdi.
İbn Kuteybe’nin günümüze ulaşmış 14 cilt yapıtı vardır. Bunlardan Kitabü’l-Edebi’l-Kâtib (1883) Arapçanın kullanımı ve sözcük dağarcığı üzerine bir rehberdir. Kitabü’l-Arab Abbasilerde İran kültürünün değil, Arap kültürünün üstünlüğünü savunur. Kitabü’l-Maarif tarih konusuna ayrılmış bir elkitabıdır. ilk dönem Arap şiirinin kronolojik sırayla verildiği Kitabü’ş-Şiir ve’ş-Şuara’nın (1904) başına İbn Kuteybe’nin edebiyat eleştirisi konusundaki görüşlerini içeren bir önsöz eklenmiştir. İbn Kuteybe’nin adab konusundaki yazılarının toplandığı Kitabü Uyuni’l-Ahbar tarihten zengin örneklere, şiirlere ve özdeyişlere yer vermesi açısından değer taşır. Te’vilü’l-Muhtelifi’l-Hadis (1908) adlı yapıtı Türkçede Hadis Müdafaası (1979) adıyla yayımlanmıştır.
kaynak:nkfu