Andre Marie Ampere Hayatı
AMPERE, Andre-Marie (1775-1836)
Meşhur Fransız fizikçisi ve kimyacısıdır. Lyon’da doğmuş, Marsilya’ya yaptığı bir gezi sırasında ölmüştür. Daha küçük yaşta matematiğe karşı ilgi göstermiş, fakat 1793 yılında babasının ihtilalciler tarafından giyotinle idam edilmesi üzerine ruhi bir buhran geçirmişti. Bir müddet sonra, botanik, edebiyat ve müzik alanında da kendi kendine çalıştı. Lavoisier’nin teşvikiyle fizik ve kimya öğrenmeye başladı. 1801 yılında Bourg’da fizik profesörü oldu. 1805 yılında Politeknik Okulu’nda analiz üzerine ders vermeye başlayan Ampere 1814’te Akademi üyeliğine seçildi. On yıl sonra da College de France fizik profesörlüğüne getirildi.
Ampere daha çok elektrik ve magnetik alanlarında çalışmış, bu arada akımların mıknatıslanmış bir iğne üzerindeki etkisi kanununu bulmuştur. 1821 de akımların akımlar üzerindeki etkisini keşfetmiş, magnetik ilminde elektrodinamik teorisini ileri sürmüştür (1822).
Ampere’in ışığın kristaller içinde çift kırılması hakkında da araştırmaları vardır.
Ampere matematik ve felsefe alanında birkaç eser de yazmıştır. En tanınmışı «Considerations sur la Theorie mathematique du jeu» (Kumarda tesadüf hesabı üzerinde düşünceler) dir. Ömrünün son yıllarına doğru yazmaya başladığı «Essai sur la philosophie des Sciences» (İlimlerin felsefesi üzerine deneme) adındaki eserini tamamlayamamıştır.
AMPER KANUNLARI
Eloktroteknikte akım geçiren iletkenlerin karşılıklı etkisine ait fizikçi Ampere tarafından konmuş kanunlardır. Bu kanunların esasları şunlardır.
1 — Aynı yönlü ve paralel gidişli elektrik akımları birbirlerini çekerler.
2 — Ters yönlü ve paralel elektrik akımları birbirlerini iterler.
3 — Aynı yönlü iki çapraz akım birbirlerini çekerler.
4 — Ters yönlü iki çapraz akım birbirlerini iterler.
kaynak:nkfu
Simge… (1)
Erdal Kızılçay… (1)