Etiket: laplace

Laplace Kimdir ve Eserleri

Pierre Simon de Laplace, Fransız gökbilimci ve matematikçi (Normandiya/Beaumont-en-Auge 1749 – Paris 1827). 16 yaşında gittiği Caen Üniversitesi’nde matematik dehasını kanıtlayarak, ünlü matematikçi d’Alembert’in aracılığıyla Ecole Militaire’ye profesörlüğe atandı. Matematik alanındaki çalışmaları konusunda en önemli olarak bilinen “Laplace İşleci” (Operatör Laplacien) teoremini buldu.

1773’te gök mekaniğine (mecanique clesete) yöneldi ve Newton’un çekim yasası uyarınca güneş sisteminin kararlılığını kanıtlamayı amaç edindi. 1780’de Jüpiter ve Satürn’ün hareketleriyle Ay’ın ortalama hareketindeki görünür düzensizliklerin gerçekte dayanıklı denge sorunu olduğunu çözdü. Öte yandan Güneş sisteminin kökeninin bulutumsu denilen yığından oluştuğu varsayımını (nebular hipotezi) içeren astronomi tarihi kitabı Exposition du systeme du monde (Yeryüzü Sisteminin Anlatımı) 1796, yayımladı. Bu kuram daha önceden (1755) İmmanuel Kant tarafından da düşünüldüğünden “Kant-Laplace” varsayımı adıyla anıldı.

Ayna gelgit kuramına temel açıdan katkıda bulundu. Araştırmalarının sonuçlarını, çağdaş bilimin temel taşlarından biri olan Traite de mecanique celeste (Gök Mekaniği) 1799-1825; 5 cilt, adlı eserde topladı. 1785’te Bilimler Akademisi üyeliğine seçildi. Aynı yıl matematik teoremi “Laplace denklemi“ni (Equation de Laplace) ortaya koydu. 1799′ da Napolyon dönemi hükümetin içişleri bakanlığına, Senato üyeliğine ve 1803’te Senato başkan yardımcılığına atandı. “Laplace dönüşümü” (transformation du Laplace) teoremini açıkladığı Theori analytique sur les probalite. (Olasılık Problemleri üzerine Felsefi Araştırma) 1814, adlı eserini yayımladı. 1815’te Kral XVIII. Louis onu, Marki unvanıyla soylu yaparak onurlandırdı. 1816’da Fransız Akademisi üyeliğine ve 1817’de başkanlığına getirildi.

kaynak:nkfu

Etiketler, , , , , , , ,