Leonardo da Vinci Aslen nereli,kimdir,cvsi,cv,özgeçmişi,yaşı,hayatı
RESSAM, HEYKELTRAŞ, MATEMATİKÇİ, MÜHENDİS, MUCİT, ANATOMİST, JEOLOG, BOTANİST, YAZAR (1452 – 1519)
Leonardo da Vinci, Rönesans döneminde yaşamış usta İtalyan bilge ve ressamdır. O’nu tüm dünyada ünlü yapan eserleri ise sırlarla dolu tablosu “Mona Lisa” ve “Son Akşam Yemeği”dir. Bunun yanında yapmış oldu bilimsel çalışmaları ve buluşlarıyla yaşamış en büyük dehalardan birisi olarak kabul edilir.
kaynak tarihiolaylar
Matematikçi Salih Zeki Aslen NERELİ , kimdir , kaç yaşında ,biyografisi , hakkında
SALİH ZEKİ (1864 – 1921 )
Büyük bir matematik bilginimizdir. İstanbul’da doğdu. Anasız-babasız kaldığı için 10 yaşında Darüşşafaka’ya verildi. 1882’de Darüşşafaka’yı birincilikle bitirdi, önce Posta ve Telgraf Fen Şubesine girdi. 1884’te Paris’e gönderildi. Orada elektrik mühendisliği öğrenimini tamamlayarak 1887’de İstanbul’a döndü. Posta ve Telgraf idaresinde elektrik mühendisliği yaptı.
1895’te Rasathane müdürü olan Salih Zekî, 1908 İnkılâbı’ndan sonra Maarif Meclisi üyeliği, 1910’da Tevfik Fikret’in yerine, Galatasaray Lisesi Müdürü, 1912’de Maarif Müsteşarı, 1913’te de Darülfünun (Üniversite) Umum Müdürü oldu. Sonraları Darülfünun’da yalnız profesörlük yaptı. Ölümüne yakın akıl hastalığına uğrayarak, tedavi altında bulunurken öldü.
Salih Zeki, bilim alanında olduğu kadar, öğretim alanında da yurduna çok faydalı olmuştur. Darüşşafaka’da, Mülkiye’de, Mühendis okullarında matematik ve fizik okutmuş, sonraları bütün çalışmalarını üniversitede toplamıştır.
İlk eseri, o tarihlerde liselerde ders kitabı olarak yıllarca okutulan «Hikmeti Tabiîye» (fizik), «Hendese» (geometri) kitaplarıdır. Üniversitedeki derslerine ait kitapları yıllarca okutulmuştur.
Salih Zeki’nin en önemli iki eseri, «Kamusu Riyaziyat» ile «Asarı Bakiye»dir. Uzun çalışmaların sonucu olan bu iki eseri tamamlandığı halde bütün ciltleri basılmış değildir. Ayrıca Henri Poincare’den çevirdiği dört kitap da basılmıştır. Salih Zeki Bey uyanık fikirli bir bilim adamıydı. Çağının bütün bilim konuları üzerinde, dergileri, gazetelerde yazıları, cebirle ilgili kalem tartışmaları vardır. Fikirleri açık, yazısı kuvvetli, dili temizdir.
Üç defa evlenen Salih Zeki Bey’in ikinci eşi romancı Halide Edip (Adıvar)dır. Ölümünden kısa bir süre önce Halide Edip’ten ayrılarak üçüncü defa evlenmişti.
kaynak:nkfu
Johannes Hudde Aslen NERELİ , kimdir , kaç yaşında ,biyografisi , hakkında
Johannes van Waveren Hudde; (d. 23 Nisan 1628, Amsterdam – ö. 15 Nisan 1704, Amsterdam, Felemenk), kartezyen geometrinin ve felsefenin Hollanda’da yaygınlaşmasına öncülük eden, ayrıca denklemler kuramına katkılarda bulunan Felemenkli matematikçi ve devlet adamıdır.
Soylu bir aileden gelen Hudde yaklaşık 30 yıl boyunca Amsterdam belediye başkanlığı yaptı. De reductione aequationum (1713; Denklemlerin Kısaltılması Üzerine) adlı yapıtında cebirde harflerle gösterilen katsayıları pozitif ya da negatif oluşlarına bakmaksızın işleme sokan ilk matematikçi oldu. 1657-58 yıllarında gerçekleştirdiği ve Hudde kuralları olarak bilinen iki buluş sonsuz-küçükler hesabında algoritma (bazı problem türlerinin çözümünde izlenen özel yöntem) kullanımına yöneliktir. Hudde ayrıca ln(l +x) için kuvvet serisi açılımını ortaya koydu (1656) ve uzay koordinatlarını kullandı (1657). 1672-78 Felemenk Savaşı sırasında Fransız ordusunun ilerlemesini engellemek amacıyla Holland’ın bazı bölgelerinin su altında bırakılması çalışmalarının başında bulundu (1672). Felemenkli matematikçi ve fizikçi Christiaan Huygens ile kanal bakımı, olasılık ve ortalama ömür istatistikleri gibi konularda mektuplaştı. Alman matematikçi ve filozof Gottfried Leibniz, Hudde’nin hiç yayımlanmamış olan yazmalarında birçok önemli ve parlak sonuç bulunduğunu belirtmiştir.
kaynak:nkfu
İskenderiyeli Pappus Aslen NERELİ , kimdir , kaç yaşında ,biyografisi , hakkında
İskenderiyeli Pappus, (ü. İS y. 320), son büyük Yunanlı matematikçidir. Synagoge (y. 340; Derlemeler) adlı kitabı Eski Yunan matematiği konusunda çok değerli bir kaynak oluşturan, zengin içerikli bir yapıttır. Pappos bu kitabıyla çağında matematikte gözlenen genel çöküşü engellemeyi amaçlamış, ama bunda başarılı olamamıştır. Sekiz ciltten oluşan Synagoge’nin birinci cildinin tümü ve ikinci cildinin bir bölümü kaybolmuş, günümüze ulaşamamıştır. Pappos’un öteki yapıtları arasında, Diodoros’un astronomide yararlanılan bir aygıtı konu alan Analemma adlı yapıtını, Ptolemaios’un büyük astronomi yapıtı Almagest ile Planisphaerium ve Armonika adlı kitaplarını ve Eukleides’in Stoikheia’sını (Elemanlar) açıklamak amacıyla yazdığı kitaplar sayılabilir.
Synagoge, Eski Yunanlı matematikçilerin en önemli yapıtlarını, çeşitli açıklamalar, notlar, teorem ve önermelere ilişkin düzeltmeler ve yeni kanıtlarla zenginleştirerek sistematik bir biçimde sergileyen, ayrıca özgün katkılar da içeren bir kitaptır. Ele alınan yapıtlarla birlikte kullanılmak amacıyla düzenlenmiş olan bu kitabın her cildinin başında o ciltte ele alman konuları açıklayan sistematik giriş bölümleri yer alır.
Kitabın birinci cildinin aritmetik konusunda olduğu anlaşılmaktadır. İkinci cildin günümüze ulaşan bölümünde sürekli çarpımlara ilişkin bir sistem ortaya konmakta ve bununla bağlantılı olarak büyük sayıların dörtlülerle (10.000’in kuvvetleri) ifade edilmesi konusu ele alınmaktadır. Üçüncü cilt düzlem ve uzay geometri problemlerine ayrılmıştır; verili iki doğru parçasına göre orta orantılı değerlerin bulunması problemi de bu ciltte yer alır. Pappos bu probleme ilişkin çeşitli çözümler vermiştir, bunlardan biri kendisinin özgün çözümüdür. Onun bu probleme ilişkin olarak ortaya koyduğu bir başka yöntem, çözüme sürekli biçimde yaklaşmaya dayanmaktadır; ama Pappos’un bu yöntemin taşıdığı önemi yeterince kavrayamamış olduğu anlaşılmaktadır. Aritmetik, geometrik ve harmonik ortalamaları inceleyen ve bu üç ortalamayı tek bir geometrik şekilde gösterebilen Pappos’un bu çalışması ortalamalar kuramının başlangıcını oluşturmuştur. On değişik ortalama türünün örneklerle tanımlandığı bu ciltte ayrıca beş düzgün çokyüzlüden her birinin küre içine nasıl yerleştirilebileceği de gösterilmiştir.
Dördüncü ciltte, birbirine teğet üç çembere teğet olacak biçimde çizilen dış çembere ilişkin teoremler yer alır. Bu ciltte özellikleri incelenen çeşitli eğriler arasında Arkhimedes sarmalı, Nikomedes (ü. İÖ y. 240) konkoiti ve Elisli Hippias’ın kuvadratiks eğrisi de bulunmaktadır. Bu ciltte Pappos, küre üzerinde helezon olarak adlandırdığı çift eğrilikli bir eğrinin çizimini vermekte, bu eğri ile tabanı arasındaki yüzeyin alanını integral almaya eşdeğer bir yöntem olan klasik tüketme yöntemiyle hesaplamaktadır. Bu cildin geri kalan bölümünde herhangi bir açının üç eşit parçaya bölünmesi problemi ele alınmakta, problemlerin özel eğriler aracılığıyla çözülmesi üzerinde durulmaktadır.
Beşinci ciltte çeşitli düzlemsel şekillerin alanları ile üç boyutlu cisimlerin hacimleri ele alınmakta, Arkhimedes’in bulmuş olduğu 13 yarı düzgün çokyüzlü (Arkhimedes çokyüzlüleri) incelenmektedir. Kürenin yüzeyi ve hacmi de bu ciltte yer alır.
Analiz ve sentez kavramlarının, teorem ile problem arasındaki farkın açıklandığı yedinci ciltte aynca Eukleides, Pergeli Apollonios, Aristaios ve Kyreneli Eratosthenes’ in toplam 33 yapıtı tek tek sayılmaktadır. Yüzyıllar sonra René Descartes‘a esin kaynağı olacak olan ünlü Pappos problemi ile İsviçreli matematikçi Paul Guldin (1577-1643) tarafından yeniden bulunduğu için günümüzde onun adıyla anılan teoremler de bu ciltte yer alır.
Sekizinci cildin büyük bölümü mekaniğe ayrılmıştır; bu ciltte bazı geometri problemleri de bulunur.
Pappos’un Eukleides’in irrasyonel sayılar kuramına ilişkin yapıtı günümüze Arapça çevirisiyle ulaşabilmiştir; bu yapıtta irrasyonel sayılar kuramının tarihsel gelişimini izlemek olanaklıdır.
kaynak:nkfu
Emil Artin Aslen NERELİ , kimdir , kaç yaşında ,biyografisi , hakkında
Emil Artin; (d. 3 Mart 1898, Viyana, Avusturya – ö. 20 Aralık 1962, Hamburg, Almanya), cisimler kuramına, özellikle karşılıklılık (resiprosite) yasasına temel katkılarda bulunan Alman matematikçidir.
Artin, bir yıl Göttingen Üniversitesi’nde ders verdikten sonra, 1923’te Hamburg Üniversitesi’nin öğretim kadrosuna katıldı. 1937’de ABD’ye göç ederek, 1937-38’de Nötre Dame Üniversitesi’nde, 1938-46 arası Bloomington’daki Indiana Üniversitesi’nde, 1946-58 arasında da Princeton Üniversitesi’nde ders verdi. 1958’de Hamburg Üni-versitesi’ne döndü.
Artin’in ilk çalışmasının ana konusu ikinci dereceden cisimlerin analitik ve aritmetik kuramıydı. 1926’da soyut cebir alanında önemli ilerlemeler gerçekleştirdi, ertesi yıl da belirli fonksiyonlarla ilgili Hilbert problemini çözmekte biçimsel gerçek cisimler kuramından yararlandı. 1927’de aşırıkarmaşık sayılara, özellikle de birleşmeli halka cebirleri kuramının genişletilmesine önemli katkılarda bulundu. 1944’te, Artin halkaları olarak bilinen, sağ idealler için minimum koşullu halkaları buldu. Yeni bir temele kavuşturduğu yarı yalın cebirler aritmetiğini, rasyonel sayılar cismi üstüne genişletti.
Artin’in 1925’te öne sürdüğü örgü kuramı, üçboyutlu uzaydaki kesişme noktalarının incelenmesine önemli bir katkıydı. Artin’in yapıtları arasında Geometric Algebra (1957; Geometrik Cebir) ve John T. Tate ile birlikte yazdığı Class Field Theory (1961; Cisim Kuramı) sayılabilir. Makalelerinin çoğu, The Collected Papers of Emil Artin (1965; Emil Artin’in Toplu Çalışmaları) adıyla derlenmiştir.
kaynak:nkfu
Giuseppe Peano Aslen NERELİ , kimdir , kaç yaşında ,biyografisi , hakkında
Giuseppe Peano; (d. 27 Ağustos 1858, Cuneo, Şardinya Krallığı – ö. 20 Nisan 1932, Torino, İtalya), simgesel mantığın kurucularından İtalyan matematikçidir. Matematiğin temelleriyle ve biçimsel bir mantık dilinin geliştirilmesiyle ilgilenmiştir.
1884’te Torino Üniversitesi’nde diferansiyel ve integral hesap dersleri vermeye başladı. 1890’da profesör oldu. 1886-1901 arasında Torino’da Askeri Akademi’de profesör olarak görev yaptı. Başka yazarların da katılımıyla 1894-1908 arasında yayımladığı Formulaire de mathématiques, kendi mantıksal gösterim yöntemiyle bütün matematiği temel postülalardan başlayarak geliştirmeyi amaçlıyordu.
Peano’nun bu ve başka çalışmaları hem matematikçilerin genel yaklaşımında köklü değişikliklere yol açtı, hem de daha sonra matematiğin yeni bir yapı kazanmasında büyük rol oynadı. Peano’nun mantıksal gösterimlerinden bir bölümü Bertrand Russel ve Alfred North Whitehead tarafından benimsendi ve Principia Mathematica da (1910-13; Matematiğin İlkeleri) kullanıldı.
Peano’nun Calcolo differenziale e principii di calcolo integrale (1884; Diferansiyel Hesap ve intégral Hesabın İlkeleri) ve iki ciltlik Lezioni di analisi infinitesimale (1893; Sonsuzküçükler Çözümlemesi Dersleri) adlı yapıtları, 1857’de ölen Fransız matematikçi Augustin Cauchy’nin çalışmalarından sonra, genel fonksiyonlar kuramının gelişmesine katkıda bulunan en önemli çalışmalar arasındadır. Applicazioni geometriche del calcolo infinitesimale (1887; Sonsuzküçükler Hesabının Geometrik Uygulaması) adlı yapıtında, Peano geometrik hesabın temel elemanlarını belirterek, yay uzunluğu ve eğrisel yüzeylerin alanı için yeni tanımlamalar gerçekleştirmiştir. Calcolo geometrico (1888; Geometrik Hesap) adlı yapıtı ise onun matematiksel mantıkla ilgili ilk çalışmalarım kapsar.
Peano ayrıca, sonraları İnterlingua adı verilen Latino sine flexione (bükünsüz Latince) adlı yapay dilin yaratıcısıdır.
kaynak:nkfu
Karl Pearson Aslen NERELİ , kimdir , kaç yaşında ,biyografisi , hakkında
Karl Pearson; (d. 27 Mart 1857, Londra -ö. 27 Nisan 1936, Londra, İngiltere), modern istatistik biliminin kurucularından İngiliz matematikçidir.
1881’den sonra üç yıl süreyle avukatlık yaptı. Londra’da radikal siyasal etkinliklerde bulundu. Ayrıca The New Werther (1880; Yeni Werther) ve The Trinity: A Nineteenth Century Passion-Play (1882; Üçleme: Bir On Dokuzuncu Yüzyıl Pasyon Oyunu) adlı iki edebiyat yapıtını yayımladı. Londra’da 1884’te uygulamalı matematik ve mekanik profesörü olarak atandığı University College’da, geometri dalında Gresham Kürsüsü’nde profesör (1891), uygulamalı matematik bölümü başkanı (1907) ve öjenik dalında Galton Kürsüsü’nde profesör (1911) olarak görev yaptı. 1933’te emekli oldu.
Pearson’ın geometri profesörlüğü dönemindeki konferanslarını topladığı The Grammer of Science (1892 ; Bilimin Dilbilgisi) adlı yapıtı bilim felsefesine önemli katkılarda bulundu. Francis Galton’un evrimle ilgili makalelerinin ve yakın arkadaşı Walter F. R. Weldon’un etkisi altında kalan Pearson, kalıtım ve evrim konusundaki biyoloji sorunlarının çözümünde istatistiksel yöntemlerin uygulanması sorunuyla ilgili çalışmalar yaptı. 1893-1912 arasında, Mathematical Contributions to the Theory of Evolution (Evrim Kuramına Matematiksel Katkılar) başlığı altında 18 makale yayımladı. Ki kare sınaması gibi en önemli çalışmaları bu yapıtta yer alıyordu. Pearson, Galton ve Weldon ile birlikte istatistik dergisi Bio-metrika’yı kurdu, 1901-36 arasında dergiyi yönetti. The Annals of Eugenics’in (1925-36; Öjenik Yıllıkları) de yayın yönetmenliğini sürdürdü.
Pearson’ın öteki yapıtları arasında şunlar sayılabilir: The Ethic of Free Thought (1888; Özgür Düşüncenin Ahlakı); The Chance of Death and Other Studies in Evolution (1897; Ölüm Olasılığı ve Evrime İlişkin Başka Çalışmalar), The Life, Letters and Labours of Francis Galton (1914, 1930; Francis Galton’un Yaşamı, Mektupları ve Çalışmaları), Tables for Statisticians and Biometricians (1914, 1931; İstatistikçiler ve Biometriciler İçin Tablolar), Tables of the Incomplète Gamma Function (1922; Tamamlanmamış Gamma Fonksiyonu Tabloları) ve Tables of the Incomplete Beta Function (1934; Tamamlanmamış Beta Fonksiyonu Tabloları).
kaynak:nkfu
Benjamin Peirce Aslen NERELİ , kimdir , kaç yaşında ,biyografisi , hakkında
Benjamin Peirce; (d. 4 Nisan 1809, Salem. Massachusetts – ö. 6 Ekim 1880, Cambridge, Massachusetts, ABD). Uranüs ve Neptün’e ilişkin genel tedirginlik hesaplarını gerçekleştiren ABD’li matematikçi, astronom ve eğitimcidir. 1829’da Harvard College’ dan (sonradan Harvard Üniversitesi) mezun oldu ve Northâmpton’daki (Massachusetts) Round Hill Okulu’nda ders vermeye başladı. İki yıl sonra Harvard’da öğretim üyesi oldu. Peirce ününü daha çok ilk iki çalışmasına borçludur. Bunların ilki Mathematical Diary dergisinde bir matematik problemine önerdiği çözümdür. Pierce bu çözümle, dört farklı asal çarpandan daha az sayıda çarpanı olan hiçbir yetkin tek sayı bulunmadığını kanıtladı. İkinci önemli çalışması ise, Nathaniel Bowditch’in çevirmiş olduğu Laplace’ın Traité de mécanique céleste (Gök Mekaniği) adlı yapıtının ilk dört cildini yorumlaması ve gözden geçirmesidir.
Peirce 1833’te Harvard’dan yüksek lisans diploması aldı ve kendisine matematik ve astronomi profesörü unvanı verildi. Bunu izleyen 10 yıl içinde trigonometri, cebir, astronomi ve denizcilik konularında bir dizi kitap ve inceleme yayımladı. Bu dönemde ayrıca, fizikçi J. F. W. Herschel’in çalışmalarından esinlenerek An Elementary Treatise on Sound (1836; Ses Konusunda Temel Bilgiler) adlı yapıtını yayımladı. Harvard Gözlemevi’nin kurulmasında önemli bir rol oynayan Peirce, 1842’de Harvard’da Perkins Kürsüsü astronomi ve matematik profesörü oldu ve bu görevini ölümüne değin sürdürdü. O yıllarda yeni bulunmuş olan Neptün gezegeninin yörüngesini belirledi. Neptün’ün yörüngesi ile Uranüs ve öteki gezegenlerin yörüngeleri arasında oluşan tedirginlikleri hesapladı.
Ülkesinin önde gelen matematikçisi olarak kabul edilen Peirce, Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi tarafından 1847’de, Smithsonian Institution’ın kuruluşunu planlamakla görevli beş kişilik komiteye atandı. 1849-67 arasında, o sıralarda yeni yayımlanmaya başlayan The American Ephemeris and Nautical Almanac’ta (Amerikan Gökgünlüğü ve Denizci Almanağı) danışman astronom olarak çalıştı. 1852’de ABD Kıyı Araştırma Kurumu’nda boylam belirleme bölümü yöneticisi olarak çalışmaya başladı, daha sonra bu kuruluşun yöneticiliğini yaptı (1867-74) ve ülkenin yerel araştırmalardan bağımsız ilk jeodezi haritasının hazırlanması çalışmalarını yönetti. Peirce ayrıca 1863’te Ulusal Bilimler Akademisi’nin 50 kurucu üyesinden biri olarak görev aldı. En önemli yapıtı Linear Associative Algebra ân (1870; Doğrusal Birleşmeli Cebir).
kaynak:nkfu
Nilgün Onatkut… (2)
HASAN ÖZMEN… (2)
Mücap Ofluoğlu… (2)
Fuat Çakıroğlu… (1)
Necmettin… (1)
Song Joong-Ki… (1)
Surbhi Jyoti… (1)
Metin Özülkü… (1)
Özcan Deniz… (1)
Philip… (1)