Değişimin ta kendisi olurken bile kendine özgü tavırlarından ödün vermeyen, hayat teknesinde acılarını büyük özenle yoğuran adam, Müslüm Gürses.

Ne olursa olsun kabul etmek gerek ki, evet o birçok acı yaşadı. Ailesi yönünden şansının olmadığı bir hayatı vardı. Eğitimi de olamadı. Ama Allah’ın ona verdiği yeteneklerini kullanmayı bildi ve kendi kaderini yine kendisi yazdı.

Adana’nın çay bahçelerinde başlayan sanat yolculuğunu mutlu bir evlilikle taçlandırarak genişletti. Karısının desteğiyle hep mutlu ve başarılı oldu. Çocukluk yıllarını yakalayamayız belki insanların. Ama belki de canı yanan insan onu mutlu edecek kişiyle tanıştığı gün doğar. Sonuçta önemli olan, aslında şu dünyada kaç mutlu gün geçirdiğimiz ve minnetimizi kimlere göstereceğimiz…

Çocukluğu

Müslüm, 7 Mayıs 1953’te Şanlıurfa’nın Halfeti ilçesi, Fıstıközü köyünde kerpiçten yapılma bir evde Emine Hanım ve Mehmet Bey’i oğlu olarak dünyaya geldiğinde babasının ona bıraktığı soyadı, Akbaş’tı; ancak o sanat hayatına başlarken Gürses soyadını kullanacaktı. Kendisinden  sonra Ahmet ve Zeyno adında iki kardeşi daha oldu. Babası evin geçimini rençperlik yaparak sağlıyordu.

Babası Mehmet Bey, bağlama çalar ve türkü söylerdi. Müzik kulağı ona babasından geçmişti. Müslüm 3 yaşına gelmişti ki, ailesi yoksulluk sebebiyle Adana’ya taşındı.

Adana’da onu şimdikinden de pek farklı bir hayat beklemiyordu aslında, ama kaderi de orada yazılacaktı. Adana’nın sıcak ikliminde bağrı yanık türküler söyleyecek ve bir gün hepimizin Müslüm Babası olacaktı.

Adana’da bir çocuk

Adana’ya geldiklerinde henüz bebek denilecek yaştaydı Müslüm. Sonra okul çağı geldi ve ilkokulu bitirdi. İşte “Eğitim hayatı” başlığı atamayışımın sebebi. Çünkü hepsi bu kadardı, sonrası yok.

Hatta onun çok zaman sonra bir röportajında söyleyeceği gibi, “İlkokulu bitirdim. Gerisi yok. Adana’da damda yatarken uzun hava okudum. Arkadaşım Halkevi’ne gidiyordu, ben de gittim. Derken Çukurova Radyosu’nda sanatçı oldum”

Onun hayatını özetleme şekli işte bu kardı. Aslında hayatı da işte bu kadardı. Yoksulluğun tanımıydı. Okula gidemedi. Terzi çıraklığı, kunduracılık derken çalıştı durdu. Bir yandan da bir çay bahçesinde şarkılar söylüyordu. Yıl, 1965’ti.

1967’de Adana Aile Çay Bahçesi’nde düzenlenen şarkı yarışması düzenliyordu. Müslüm de başvurusunu yaptı. Ancak babası bu yarışmaya katılmasını istemiyordu. Müslüm’ün ise vazgeçmeye niyeti yoktu. Bir destek göremeyeceğini anlamıştı; bitpazarından elbisesini aldı. Babası ise önüne engeller koymaya devam ediyordu. Yarışmadan önceki gece uyurken Müslüm’ün saçlarını kesti. Ama Müslüm yine de o gün yarışma için sahnedeydi ve birinci oldu; 14 yaşındaydı. Sesiyle tüm dikkatleri üzerine çekmişti. Belki de asıl dikkat çeken sesindeki acıydı. Çünkü o zamanlarda da ülke olarak besin kaynağımız, katıksız acıydı…

Müslüm bir süre bu çay bahçesinde sahneye çıktı. Bir yandan da terzilik yapmaya devam ediyordu. Bir gün bir gazinonun assolisti Sadık Altınmeşe’nin hastalanması sebebiyle arkadaşı Mehmet’in vasıtasıyla onun yerine sahneye çıktı. Gösterdiği performansla seyircisini ayrı gazinonun sahibini ayrı etkilemişti. O gün geçici diye eline aldığı mikrofonu bir daha hiç bırakmayacaktı. Bu gazinoda şarkılar söylemeye devam etti ve dönen talihini şarkılar söyleyerek izledi.

İlk 45’likler

Müslüm, artık Çukurova Radyosu’nda sanatçıydı ve soyadı da işte bu zamanlar da Gürses olarak değişmişti.

1967’de o şarkı yarışmasındaki birinciliğinden sonra, Müslüm her Cumartesi canlı yayında türkülerini söyledi.

Dikkatleri çekmeye devam ediyordu. Böylece çok değil 1 yıl geçmişti ki, Müslüm’ün ilk 45’likleri çıkmaya başladı. İlk plağı Ömür Plak, Adana basımıyla “Emmioğlu  / Ovada Taşa Basma” adını taşıyordu. Bundan sonra 3 tane daha 45’lik çıkardı.

Müslüm Gürses’i yıkan iki ölüm

Müslüm, şöhret basamaklarını tırmanıyordu artık ve bu sırada ilk önce erkek kardeşinin ölüm haberi ile yıkıldı. Kardeşi öldürülmüştü. Bu olayın ağırlığını kaldıramayan Müslüm, evden uzaklaştı. Özellikle babasıyla görüşmeyi kesmişti.

Babasıyla bağlarını tamamen koparan ikinci ölüm ise annesinin ölümüydü. Ancak onu öldüren babasıydı. Babası hapse Müslüm de İstanbul’a gitti. Bu acı bir ömür içine çöreklenecek ve üzerine ekleneceklere zemin olacaktı.

Babası hapisten çıktıktan sonra Urfa’ya yerleşti. Kendi içinde oğluna hep bir sitem oldu. Birkaç kez kameralara konuşsa da bu aralarında yeniden bir bağ kurulmadı. Müslüm Gürses, sadece babasına son görevini yaptı ve cenazesinde taziyeleri kabul etti.

Müslüm Gürses İstanbul’da

Müslüm, söylediği türküler ve doldurduğu 45’liklerle İstanbul kapılarını açmıştı. Burada Sarıkaya Plak imzasıyla “Giyin Kuşan Selvi Boylum / Hayatımı Sen Mahvettin” ve “Gitme Gel Gel / Haram Aşk” şarkılarından iki tane daha 45’lik doldurdu.

1969’da ise, Palandöken firması ile “Sevda Yüklü Kervanlar  / Vurma Güzel Vurma” adlı 45’liği çıktı. Bu seferki diğerlerinden biraz daha farklıydı. Çünkü, bu 45’liği tam 300.000 adet satışıyla rekor kırdı. “Sevda Yüklü Kervanlar” çıkış şarkısıydı ve çok beğenilmişti.

Bir süre askerlik için plaklarına ara verdi. Ancak döner dönmez kaldığı yerden aynı şirketle çalışmaya devam etti. Müzik artık onun hayata tutunduğu en değerli varlığıydı.

Palandöken’den toplamda 13 tane 45’lik doldurdu. Daha sonra, Bestefon ile 4, Hülya Plak ile 15 ve Çın Çın Plak ile de 2 tane 45’lik daha doldurdu. Sanat yaşamına birçok şarkı ve plağı sığdırmıştı.

Hayat değiştiren kaza

Müslüm Gürses artık tanınan bir sanatçıydı. Çay bahçelerinde, gazinolarda şarkı söylemenin ötesine geçmiş, artık turnelere çıkıyor, başka başka şehirlerde sevenleriyle buluşuyordu.

1970’li yıllarda bir gün Anadolu turnesinden dönerken Tarsus – Adana yolunda şoförün uyuklaması sebebiyle kaza geçirdi. Arabaları paramparça olmuş, şoför de ölmüştü. Müslüm Gürses de öldü diye morga kaldırıldı. Ancak Müslüm Baba, burada gözlerini hayata yeniden açtı. Yaşadığının fark edilmesi ile hemen ameliyata alındı. Beynini koruyacak bir plaka takıldı.

Bu kaza Müslüm Baba’nın hayatını değiştirdi. Çünkü ameliyattan canlı çıkabilmişti, ama bundan sonra koku alamayacak, daha az işitecek ve seri bir şekilde konuşamayacaktı. Bundan sonra onu asla terk etmeyecek baş ağrıları ve çok dikkatli olması gereken bir hayatı olacaktı. Çünkü alacağı en ufak bir darbe de daha kör kalabilir, hatta ölebilirdi.

Müslüm Gürses sinemada

O dönemde şarkılı filmler olarak gördüğümüz bir film furyası vardı. İşte bu furyaya Müslüm Gürses 1979’da “İsyankar” filmi ile adım attı. Artık sinemaya da giriş yapmıştı öylece.

Müslüm Gürses bu filmlerde genel düşünce olarak alkolün sürüklediği bataklıkta gençleri ve onların acı dolu hayat hikayelerini konu alıyordu. Acı şarkılarından döküldüğü gibi filmlerinden de dökülüyordu. Ayrıca bunun yanında filmlerden dökülen bir de ironik replikler vardı: “Yumurtaya can veren Allah’ım yeşil bineri nasıl yarattın?” ya da benim favorim, “Adam öldürmeye hazırım, ama cinayet işleyemem”…

Bütün bu acıdan ve ironiden geriye ise 38 sinema filmi kaldı.

Kariyerinin son dönemlerinde de birçoğu komedi türünde olan filmlerde konuk oyuncu olarak bulunacaktı…

Müslüm Gürses evlendi

Kazadan sonra arabesk olan şarkıları ve hayatı daha da acı yükledi Müslüm’ün. Öyle ki her şarkısı acının ve kederin dolu olduğu bir havuza en az üç kez batırıp çıkarılmış izlenimi taşıyordu. Kazadan sonra söylediği “Hasta Düştüm Allah’ım, Bu Kadar İşkence Günah, Yeter Tanrım Yeter” diye şarkı söylerken aslında içindekileri, yaşadıklarını anlatıyordu Müslüm Baba. Muhtemelen acılarda boğulmayı seven melankolik hayranları da onun acısına ortak olarak seviyordu onu.

Bir gün Malatya turnesine çıktı. Sinemadan beğenerek takip ettiği Muhterem Nur ile de bu turne sırasında tanıştı. Aşık olmuşlardı. Geçirdiği kaza nasıl bir talihsizlikse Muhterem Nur ile tanışması da yine bir dönüm noktasıydı. Ömürlük birlikteliklerini 1986’da evlilikle taçlandırdılar.

Muhterem Nur, Müslüm Gürses’in isteği üzerine sanat hayatını noktaladı ve o andan sonra da hep eşinin yanında oldu. Aldığı bu büyük destekle de Müslüm Gürses ömrünün sonuna kadar değerini bilerek yaşadı ve “Esrarlı Gözler” şarkısını biricik karısı için yazdı.

Tezlere konu olan hayranları

Bu kelimeler sadece bir başlıktan ibaret değil aslında. Çünkü gerçekte üzerine doktora tezleri yazılmış bir hayran kitlesi vardı Müslüm Gürses’in. Müslüm Babalarına sevgi ve bağlılıklarını sesini her duyduklarında, her konserine gidişlerinde bileklerine jilet kesikleri atarak gösteriyorlardı.

Müslüm Baba’yı sevmek ve onu anlamak herkesin yapabileceği bir şey değildi belli ki. İşte bu yüzden 2002’de Caner Işık ve Nuran Erol tarafından “Arabeskin Anlam Dünyası ve Müslüm Gürses Örneği” adlı bir kitap yazıldı. Müslüm Babayı sevmek, bir inanış gibiydi belki de, özen istiyordu…

Şarkıları umutsuzluğa sevk ediyor eleştirileri

Müslüm Gürses, şüphesiz ki bu ülkenin sahip olduğu değerlerden biriydi. Ancak elbette eleştirildiği noktalar da vardı. Üzerine tezler yazılan şu hayranlık konularından sonra bir de “Müslüm Gürses’in şarkıları insanları umutsuzluğa sevk ediyor” eleştirileri yapılıyordu. Bakış açısına göre değişirdi elbet. İnsanların hipnotize olmuş gibi bileklerini neden jilete yalattıklarını anlamayan bir kesim de vardı sonuçta. Nihayetinde o kesiklerden dağılan bütün kırmızı dumanlar da kuruyup gittiğinde geriye izleri kalıyordu.

Müslüm Gürses, bu eleştiriler bir olumlama ile cevap verdi: “Ne demişiz biz, bugün batarsa güneş yarın yeniden doğar” ve bundan sonra da ekliyordu: “İnsanın hayatında neşenin yeri olduğu kadar hüznün de yeri olacaktır”

Aşk tesadüfleri sever

1999’da en son çalıştığı plak şirketi olan Elenor ile yollarını ayırmıştı. Bundan sonra “Gönül Teknem” adını verdiği albüm ile raflardaki yerini aldığında yıl 2006 olmuştu.

Kozmopolitik şehirler gibi bir kişilikti aslında Müslüm Gürses. Arabesk müzik ve yaşam tarzında kendini kısıtlamadı. 2006’da Pasaj Müzik etiketinde Murathan Mungan ile “Aşk Tesadüfleri Sever” projesini hayata geçirdi. Bir arabesk müzik sanatçısından kesinlikle uzakta bir projeydi bu. Murathan Mungan’ın sözlerini yazdığı, “David Bowie, Garbage, Jane Birkin ve Leonard Cohen” gibi birçok müzisyenin bestelediği şarkıları bu proje kapsamında söyledi. Milenyumdan sonra yepyeni, çağa ayak uyduran ve yine kendini sevdirmeyi başaran bir Müslüm Gürses vardı.

Pop – Rock şarkıları yorumlayan Müslüm Gürses

Aşk Tesadüfleri Sever projesinden sonra 2009’da “Sandık” adını verdiği albümünü çıkardı ve yine bu albüm de çok ses getirdi.

2010’da ise son albümü “Yalan Dünya”yı sevenlerine sundu. Bu son albüm onun değişime açık olduğunun kanıtında uç noktaydı. Çünkü bu albümde “Teoman, Nilüfer, Tarkan, Şebnem Ferah, Kenan Doğulu” gibi Pop ve Rock dünyasından isimlerin şarkılarını kendine özgü bir yorumla söyledi.

O güne kadar onun arabesk tarzını beğenemeyen insanlar bile dönüp bu şarkılara bir şans verdi. Aslında işte bu yüzden Müslüm Gürses, gerçek bir değerdi.

Müslüm Gürses öldü

Müslüm Gürses, yaşadığı acılara inat aslında mutlu bir hayat sürüyordu. Benim fikrimce içindeki bütün acıyı şarkılarıyla atıyordu. E tabi almak isteyen de oradan parça parça paylaşıyordu.

Bu mutlu günler, 15 Kasım 2012’de Müslüm Baba’nın geçirdiği by-pass ameliyatı ile gölgelendi. Çünkü ameliyattan sonra kalp ve akciğer yetmezliği sebebiyle yoğun bakıma alındı ve solunum cihazına bağlandı. 4 ay boyunca tedavi gördüğü hastanede 4 Mart 2013’te hayata gözlerini kapadı.

Hayranlarına göre artık “7 Mayıs Dünya Müslümcüler Günü” diye bir gün var ve onu her doğum gününde bu şekilde anacaklar belliki…

Acılarıyla, öfkesiyle, mutlu aşkıyla bu dünyadan bir Müslüm Gürses geçti.

İyi ki…

Damla Karakuş

[email protected]

Not:

Biyografisini okumak istediğiniz kişileri lütfen bizimle paylaşın.

Hafızamın bana oynadığı küçük oyunlarla bugünü 6 Aralık olarak kabullenmişim. Yani bana göre bugün Zeki Müren’in doğum günü; nasıl bir kendine inanmaktır belli değil 🙂

İçimde bir yerlerde, çocukluğumdan beri hissettiğim bir sevgi ona duyduğum. Adının ve sesinin geçtiği yerde yüzüne bir gülümseme yayılmayanınız, sevgisini içinde hissetmeyeniniz var mı?

Öyle işte, çok zaman sonra bugünün 6 Aralık değil de 7 Aralık olduğunu kabullendiğime göre, “İyi ki doğdun Zeki Müren”.

Ve bu vesileyle “Türk Sanat Müziği Günü” de tabii.

Keyifli okumalar…

Çocukluğu

Zeki, 6 Aralık 1931’de, Bursa’nın Hisar semtinde Hayriye Hanım ve Kaya Bey’in tek çocuğu olarak dünyaya geldi.

Müren ailesi, Üsküp’ten Bursa’ya yerleşmişti. Ortapazar Caddesi’ndeki 30 numaralı ahşap evde yaşamaya başlamışlar; aralarına katılan Zeki ile çekirdek aile tamamlanmıştı. Kaya Bey, İnşaat Mühendisiydi, ayrıca kereste tüccarlığı da yapıyordu.

Zeki, ufak tefek, çelimsiz bir çocuktu. Hani şu bir kadının diğer kadına “Aa, sen bu çocuğu hiç yedirmiyor musun?” diye annelik mertebesinde üstünlük sağlatacak bir görünümdeydi. Ayrıca fazlasıyla da duygusaldı. Daha çocuk zamanlarından duygusallığını her durumda hissettirirdi.

Bütün bunların dışında en önemlisi Zeki’nin musikiye yeteneği vardı ve babası bunun farkına şükürler olsun ki çok erken varmıştı. Aslında bu fark ediş, Zeki’nin yıllar sonra bir “Sanat Güneşi” olacağının ilk adımıydı.

Eğitim hayatı

Zeki, eğitim hayatına Bursa Osmangazi İlkokulu’nda başladı. Zeki’nin müziğe olan yatkınlığı öğretmenlerinin de dikkatinden kaçmamıştı. Müzikli okul müsamerelerinde oynamaya başladı. İlk rolü, çobanlıktı daha sonra hep başroldeydi. Onda bir ışık vardı; parlıyordu.

Babası oğlunun ayrıca müzik eğitimi alması gerektiğini biliyordu. Zeki, Tamburi İzzet Gerçeker’den solfej ve sanat müziği usul dersleri aldı. Kişisel yetilerini geliştireceği becerileri için bilgilenmişti.

Ortaokulu da yine Bursa’da tamamladı. 1946’da ilk bestesini yapmış; gözünü daha fazlasına dikmişti.  Bundan sonrasında notalar onu İstanbul’dan çağırmaya başlamıştı. Büyük musiki üstatlarından ders almak, onları yakından dinlemek istiyordu. Bu isteğini babasıyla paylaştı; Kaya Bey’in onayından geçmişti. Sadece lise hayatının değil birçok şeyin daha başlangıcıydı bu. Zeki, İstanbul Boğaziçi Lisesi’nden birincilikle mezun oldu.

Musiki eğitimi

1949’da lise eğitimini sürdürürken, bir yandan da sinema yönetmeni ve senaryo yazarı olan Arşavir Alyanak’ın babası ünlü Musiki Üstadı Agopos Efendi ve Udi Kirkor Efendi’den ders almaya başladı. Sonraki yıllarda Refik Fersan ve Şerif İçli’den Fasıl Musikisi, Klasik Türk Müziği makamlarında eğitim aldı.

Şükrü Tunar’la da beste yapmak üzerine çalıştı. 1949’da, ilk şarkısı ve akrostişi “Zehretme bana hayatı cananım”ı besteledi. İstanbul Radyosu’nda Suzan Güven, şarkıyı “Bursalı Zeki Müren’in Acemkürdi Şarkısı” anonsuyla sundu ve Zeki, henüz 17 yaşındaydı.

İstanbul Radyosu Sanatçısı, Zeki Müren

Zeki, dolu dolu bir lise dönemi geçirdi. 1950’de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi (Mimar Sinan Üniversitesi) Yüksek Süsleme Bölümü, Sabiha Gezen Atölyesi’nde yepyeni bir eğitim sürecini başlatmıştı. Desen çalışmalarını öğrencilik yıllarında başlayarak çok kez sergiledi.

Her şey bir yana, müzik bir yanıydı Zeki’nin dünyasında. Akademiye başladığı yıl İstanbul Radyosu’nun açtığı bir sınava girdi. 186 kişinin katıldığı sınavda Zeki birinci oldu ve İstanbul Radyosu Sanatçıları arasına katıldı.

Artık bir radyo sanatçısıydı; inanamıyordu. Ama inanamayacağı daha pek çok güzel şey yaşayacaktı. İlki için çok beklemedi. 1 Ocak 1951’de radyonun sanatçılarından Perihan Altındağ Sözeri aniden rahatsızlandı ve onun yerine konsere çıkması için Zeki çağırıldı. Bir filmin sahnesini gerçekten yaşıyor gibiydi. Programa çıktı; 45 dakikalık nefis bir canlı performans sergiledi.

Herkes mest olmuştu. Konser bitiminde radyonun telefonu çalıyordu. Arayan Hamiyet Yüceses’ten başkası değildi. Zeki Müren’i tebrik etmek için aramıştı. Musiki kariyeri yükselişe geçmeye başlamıştı bile.

Radyo programları

O dönemlerde TRT Ankara Radyosu, Anadolu’da en çok dinlenen radyoydu. İstanbul Radyosu, Anadolu’dan pek dinlenemiyordu.

Çıktığı şu enfes konserin haftası dolmadan ünlü klarnet sanatçısı Şükrü Tunar, Zeki’yi sahibi olduğu Yeşilköy’deki plak şirketine götürdü ve kendi eseri “Muhabbet Kuşu”nu plağa doldurttu. Bu plak, Zeki Müren adını Anadolu’ya tanıttı.

Bu küçük ama etkili iki güzel adımdan sonra Zeki, Türkiye radyolarında düzenli olarak, çoğu canlı yayında, eserlerini icra etmeye başladı ve bu program 15 yıl devam etti. Bundan sonra daha çok sahneye çıkacak ve daha çok plak çalışmalarında bulunacaktı.

Artık Zeki Müren ismini altın harflerle yazma günleri uzak değildi.

Zeki Müren beyaz perdede

Müzikallerde çok başarılıydı Zeki. Ama elbette daha yolun başındaydı. 1954’te dönemin sinema ilahesi ile başrolü paylaştı. O ilahe Cahide Sonku’ydu ve “Beklenen Şarkı” filmi ile beyaz perdedeydi.

Henüz hiç sahneye çıkmamıştı; insanlar onun sadece sesini duymuştu. İlk kez yüzünü göreceklerdi. Görünmeyene duyulan tarifsiz merakla insanlar sinemaya akın etti. Zeki Müren’in on bestesinin yer aldığı müzikal niteliğindeki film, gişe rekorları kırmıştı.

Müziğe duyduğu aşkın gücüyle kameranın önünde daha da parladı Zeki Müren; bir güneş gibi parladı, bir yıldız gibi. Gündüz, gece parladı. Yapabileceklerinin listesine sinema oyunculuğu da eklenmişti işte.

17 filmde daha başrol oynayacak; filmlere de kendi bestelediği şarkıların ismini verecekti: “Berduş, Altın Kafes, Bir Yaz Yağmuru, Hayat Bazen Tatlıdır…”

Zeki Müren ilk kez sahnede

Zeki Müren, mükemmel bir sanatçı olma yolunda sağlam adımlarla ilerliyordu. Şarkı söylemenin yanında bir de mezuniyetinden doğan mesleği vardı; bunu da hep kullandı. Hayatında her şey nizami bir düzende, yakıştığı gibi olmalıydı.

26 Mayıs 1955’te ilk kez sahnedeydi. Genellikle kendi tasarladığı kıyafetleri giyiyordu. Saz heyetini de tek tip giydirmek konusunda titizdi. İlerleyen süreçte “T podyum” kullanmak gibi çeşitli yenilikler de getirecekti.

Maksim Gazinosu sahnelerinde de hiç ara vermeden 11 yıl boyunca Behiye Aksoy ile dönüşümlü sahne alarak parladı.

Geçen yıllar, başarılı yüzlerce çalışmadan sonra 1976’da Londra’daki Royal Alber Hall’da konser verdi. Bu sıradan gibi görünen değerli bir eylemdi. Çünkü Zeki Müren bu mekânda sahne alan ilk Türk Sanatçıydı.

İlk “Altın Plak” sahibi, Zeki Müren

1955, Zeki Müren için her açıdan bereketli ve emeklerinin karşılığını aldığı bir yıldı.

Müzik kariyerinde önemli bir yol kat etmişti. “Manolyam” adını verdiği kürdilihicazkâr makamındaki eseri, 1955’te Türkiye’de ilk defa verilmeye başlanan “Altın Plak Ödülü”ne layık görüldü.

Bu ödülle sanatını taçlandıran Zeki Müren, yaşadığı dönemin aranan yüzü olmuştu. Öyle ki gazinolar adeta peşinden koşuyor; birbirleriyle yarışıyorlardı. Nasıl koşmasınlar, nasıl yarışmasınlar efendim; o mekânlar cumhurbaşkanları mı ağırlamadı, bakanlar mı görmedi…

Sanat Güneşi, Zeki Müren

Zeki Müren, kadife sesi, vurgulu yorumu ile insanın kulaklarının pasını siliyordu. Kendine özel zevkinden doğan gösterişli sahne kostümleriyle de adeta bir görsel şölendi. Sesi ne kadar seviliyorsa, bu gösterişi de bir o kadar beğeniliyor ve merak ediliyordu.

Sahnede bütünlük oluşturma titizliğiyle her sahnesi ayrı bir tiyatral hava estiriyordu. İşte bu yüzden ona, sadece yaşadığı süreçte değil, öldükten sonra bile adının yerine telaffuz edilecek “Sanat Güneşi” betimlemesi atfedildi.

1991’de de “Devlet Sanatçısı” olacaktı.

Şair Zeki Müren

Zeki Müren, birçok sanatsal yeteneğe sahip olduğunu çocukluktan yetişkinliğe geniş bir yelpazede yeri geldikçe ortaya çıkardı ve her işinde ayrı bir başarıya imza attı.

Şarkılarının sözünü yazıyor, bestesini de yapıyordu. İşte bunun yanında bir de şiirleri vardı. 1965’te, uzun zamandır farklı zamanlarda yazdığı şiirlerini “Bıldırcın Yağmuru” adını verdiği kitabıyla yayımladı.

Ayrıca mezun olduğu bölüm itibarıyla zaten desen tasarımları da yapıyordu. Bunun yanında amatör olarak resimle de ilgilendi. Hatta birkaç sergi açarak bu alandaki yeteneğini de paylaştı.

Türkiye’nin ilk sivil paşası

Zeki Müren, özellikle 70’li yıllarda birçok kaset çalışması yaptı. Televizyon ile tanıştıktan ve bu küçücük kutu yaşamımızda önemli bir yer tutmaya başladıktan sonra, Zeki Müren de sahnelerden ekranlara doğru bir geçiş yaptı.

Ziyadesiyle mütevazı bir yapısı vardı. Aldığı onca ödül, ona duyulan bunca sevgi, ne varsa hiçbiri ama hiçbiri onu bu çizgisinden öteye geçirmedi. Onu sanatında bunca değerli kılan da kuşkusuz aynı sebepten geçiyordu. Aslında sert bir ifadesi vardı ve buna tezat düşen nezaketi. Ve bir de duygusal besteleri…

Tüm bunların toplamında bir isim oluşuyordu işte; Zeki Müren ve Türkiye’nin ilk sivil “paşa”sı olmuştu. O, “Müziğin Paşası”ydı. Ona ilk kez bu şekilde, 1969’da gerçekleştirdiği Aspendos konseri sonrası Antalya halkı bu şekilde seslenmeye başladı.

Bu şekilde anılmaktan son derece memnun olmuştu. Yine de verdiği bir röportajda neden bu sözcüğe uygun görüldüğünü bilmediğini açıklamıştı.

Özel hayatında Zeki Müren

Özel hayat denilince bahsedilen evlilik oluyor tabii. Ama o bambaşka bir adamdı. Hayatı boyunca hiç evlenmedi. Çünkü onun kalıpları, sınırları, kendini aşan bir hayatı vardı genel anlamda. Kıyafetleri, ayakkabıları, cümleleri, sahnedeki hâli tavrı, her şeyi işte, her şeyi aşıyordu. O tüm bunlarla halkının, kendi deyimiyle canından çok sevdiği biz sevgili dinleyicilerinin ilgisini hep üstünde tuttu.

Mesleğini ilk icra ettiği zamanlarda aslında onun da sıradan kıyafetleri, sıradan bir saç stili vardı. Ama sonra bütün yeteneklerini yerinde ve zamanında kullanarak, yavaş yavaş istediği görünüme, halkın sevgilisi “Zeki Müren”e dönüştü. Sıradan kıyafetlerin yerini daha ilgi çekici, kadınsı kıyafetler aldı. Artık kendine has saç modelleri ve makyajıyla sahnedeydi.

Hiçbir zaman cinsel tercihinden bahsetmedi; bir açıklama yapmadı. Zaman zaman adı kadınlarla da anıldı aslında. Ama yine de genel görüş onun eşcinsel olduğu yönündeydi. Ya da aslında o, hiçbirimizin aklının almayacağı kadar ütopik bir insandı; hepsi bu.

Her zaman kuralında ve ağdalı bir Türkçe ile bizlere sesini duyurdu. Biz sonra onu duymaya, sevmeye, gönülden kabullenmeye devam ettik. Çünkü o, “Müziğin Paşası”ydı; çünkü o bizim “Sanat Güneşi”mizdi, pırıl pırıldı.

Hastalık süreci

Zeki Müren, ilk kez 1980’de Kuşadası’nda kalp krizi geçirdi; ikincisinde de 1983’te Paris’teydi. Bodrum’daki evine istirahate çekildi. Son bir kez daha konsere çıkacaktı. 1984’te geliri antik tiyatronun restorasyonuna harcanacak Bodrum Kalesi konserini verdi.

Aldığı ilaçlardan sonra yıpranmaya başlamıştı; kilosu da artıyordu. bir yandan kalbi yorulmuş, bir yandan da şeker hastalığı nüksetmişti. Ama o asla böyle hatırlanmak istemiyordu. O, sahnedeki parıltılı, görkemli görüntüsüyle hafızalarda yer etmeliydi. Evine kapandı ve insanlardan uzaklaştı.

Son veda

Her şey bir öğleden sonra Bodrum’daki evine gelen telefonla başladı; arayan yardımcısıydı. “Paşam” dedi her zamanki sesiyle. “Buyurunuz efendim” dedi Paşa. Bir yandan acı içindeydi. Hastalıktan parmakları da şişmiş, hareket etmekte güçlük çeken bedeni ve ellerinin hâlsizliğiyle ahizeyi tutmak dahi yorucuydu. Dinledi, dinledikçe de yüzünün şekli değişiyordu. TRT, şahsına özel bir gece düzenlemek istiyordu. Duyduğu bu haber karşısında mutluluğu ayrı, hüznü ayrıydı sanki.

İzmir Stüdyosu’nda canlı yayın düzenlenecek ve bir de ödül verilecekti. Yüzünde karmaşık ifadesiyle dondu kaldı. Doktorlar sahneyi ve ardından gelebilecek her şeyi, ufacık bir heyecanı dahi yasaklamıştı. Hastalığının bu aşamasında bu teklifi kabul etmesi çılgınlık olurdu. Yapmak istediği ne çok şeyi, hayata geçsin istediği ne çok fikri vardı. Ama bir yandan da dayanamadı, sanatına başlangıç noktası olan bu kuruma nasıl hayır diyebilirdi…  “Memnuniyetle efendim. Acaba birkaç ricam olabilir miydi?” diyerek kabulünü bildirdi. Ajda Pekkan ve Muazzez Ersoy’un da davet edilmesini rica etmişti.

24 Eylül 1996 günü çatıp gelmişti. Saat 18.00’de arkasında onu ne zamandır yakalayamayan bir basın ordusuyla TRT İzmir binasına giriş yaptı. Nasıl mutluydu, nasıl heyecanlı… Makyaj odasında er zamanki titizliğiyle görkemli bir hazırlık yaptı. Yıllardır huyuydu, her kostümüne mutlaka isim verirdi. Bu gecenin kostümünün adı, “Son Gece”ydi.

Hazırlıkları bittiğinde stüdyoda kendine ayrılan koltuğa oturdu. Ajda Pekkan ve Muazzez Abacı da Türkiye’nin iki önemli sanatçısı olarak Sanat Güneşi’ni sevgiyle selamladı ve prova başladı. Herkes gibi onlar da biliyordu. Zeki Müren, Türkiye’de iyi sanatçılar listesinde sıralamaya girecek bir isim değildi. Liste zaten tepede onun adı yazıldıktan sonra başlayabilirdi.

Adı ödül için anons edildiğinde hantallaşan vücudu ve mesleğine duyduğu aşkla kalktı masadan. TRT Sunucusu ve Genel Müdür Yardımcısının yanına doğru gitti. Bir şeylerin yolunda gitmediği belliydi aslında. Ayakta durmakta güçlük çekiyordu. TRT Genel Müdür Yardımcısı ambalajlı olan sürpriz ödülü açtı. Ödül TRT Ankara Radyosunda ilk şarkılarını söylediği mikrofon. 45 yıllık geçmişin ve yaşadığı anın verdiği heyecan, üstüne bir de mikrofonun ağırlığıyla ödülünü daha eline alır almaz geri vermek zorunda kalıyor. Çünkü bu kadar heyecan fazlaydı ve her zaman özendiği seyircilerinin önünde düşme korkusu onda daha da panik yaratmıştı.

Neyse ki sunucunun kollarına tutunarak koltuğuna kadar gidebilmeyi başardı. Ama sakinleşemiyordu. Gülümsemesini yüzünden asla azaltmadan sadece şunu söyleyebildi: “Beni dışarı çıkarın”. Programa hemen ara verildi ve Zeki Müren makyaj odasına götürüldü. Düştüğü tek bir kare dahi olmamalıydı. Makyaj odasının kapısı açılır açılmaz kendini yere bıraktı. Sanat Güneşi, Müziğin Paşası, ah iki gözümün nuru… O anda, hep doğduğunu söylediği TRT’de şimdi ölmüştü işte…

Onun ardından

O, “Sanat Güneşi”mizdi. Sonradan öğrenildi ki, bizlerin karşısına çıktığında odaklanmakta zorlanmasın diye ilaçlarını almamış, gülüşünün ardına saklanmıştı.

Binlerce kişinin katılımıyla şanına yaraşır görkemli bir cenaze töreni düzenlendi. Bursa Emir Sultan Mezarlığı’na defnedildi. Mirasının tamamını da Türk Eğitim Vakfı ve Mehmetçik Vakfı’na bağışlamıştı.

Ölümünün ardından Bodrum’daki evi Kültür Bakanlığı’nca “Zeki Müren Sanat Müzesi”ne dönüştürüldü ve 8 Haziran 2000’de ziyarete açıldı. Ayrıca Onur Akay’ın TRT Müzik ekranlarından yaptığı öneri ile 2012’den itibaren Zeki Müren’in doğum günü 6 Aralık, “Türk Sanat Müziği Günü” olarak kutlanmaya başlandı.

O, bu yalan dünyayı terk edip gittiğinde çok küçüktüm. Onu tanıyacak, kim olduğunu yaşarken kavrayacak şansım yoktu ne yazık ki. Ama bu sanat işi öyle büyülü bir şey ki, o günleri yakalamışçasına sevgisini içimde hissedebiliyorum.

Sadece yazarken bile zordu son vedası. O da ölümden şu cümlelerle bahsetmiş: “Bazen ölümü de özlüyorum. “Ölüm özlenir mi” diyeceksiniz. Elbette özlenir. O beni özlemeden ben yakınlık kurarım, yeter ki Tanrı onun bile hayırlısını versin”.

Ne mutlu bize ki, sanatımıza böyle bir güneş doğdu. Seyircisine duyduğu sonsuz sevgi, hep hediye ettiği gülüşü ve mükemmel Türkçesiyle bir Zeki Müren geçti bu dünyadan…

İyi ki…

Damla Karakuş

[email protected]

Not:

Biyografisini okumak istediğiniz kişileri lütfen bizimle paylaşın.

Bazen bir insanın ürettiği ne çok şeyi bildiğinize şaşarsınız ya, Sezen Aksu da benim için işte öyle bir isim. En eski bildiğim şarkısını en fazla 90’larda yazmıştır derken, 70’lerden, 80’lerden Sezen Aksu şarkılarını ezbere bildiğimi fark ettim bu biyografide.

Bazı insanların, belki de bütün sanatçıların demeli, gerçekten yaşı yok. 90 kuşağı bir gencin kalbine böylesine dokunmuş, hala dokunmaya devam ediyor… Ve istiyor ki insan, hep etsin. Güzellikler ne olur tükenmesin.

Minik Serçe’nin doğum günü vesilesiyle çıktığım bu zaman tüneli yolculuğu umarım sizi de en az benim kadar sarhoş etsin. Yaşının bir önemi olmadığından kaç yaşına girdiğiyle ilgilenmeden, “İyi ki doğdun Sezen Aksu” demek istiyorum. Hep en güzel cümleleri seçtiğin, ilk aşkımıza, ilk ökemize, ilk ayrılığımıza şahit olup asla yalnız olmadığımızı hissettirdiğin için, çok, ama çok teşekkür ederim.

Bakalım siz en eski hangi şarkısını biliyorsunuz? Lütfen bu yazıyı fona Sezen şarkılarını alarak okuyun, olur mu?

Sevgimle…

Çocukluğu

Sezen, 13 Temmuz 1954’te, Denizli Sarayköy’de, Şehriban Hanım ve Sami Bey’in kızları olarak dünyaya geldiğinde ailesi, ona “Fatma Sezen Yıldırım” adını verdi. Annesi, Selanik’ten mübadele ile gelen bir ailenin kızıydı ve Fen Bilgisi Öğretmeni olmuştu. Babası ise, Rizeliydi; Laz kökenliydi. O da Matematik Öğretmeni çıkmıştı. Yolları kesişmiş, evlenmişler ve Sezen’e de eğitimci anne babanın çocuğu olmak nasip olmuştu. Bir de Nihat adında kardeşi vardı.

Sezen 3 yaşına geldiğinde, ailecek İzmir’e taşındılar. İzmir, gönlünde bambaşka yere sahip olacaktı. Üzerine şarkılar yazacak, şarkılar söyleyecek, bu şehri hep çok sevecekti. Sonra annesi ve babasının yönlendirmesi ve içinden gelen bir iştahla, sanata düşkün olacaktı Sezen.

Gençliğe ilk adım attığı zamanlarda sanatsal eğitimler de yoğunlaşmıştı. Bir süre Cengiz Bozkurt’tan resim dersi, ardından tiyatro derken dans dersi aldığında dansöz olma hayalleri kurmaya başladı. Asi kişiliği onu öylesine ele geçirmişti ki, bu konuda ısrarcıydı. Nihayetinde Sezen dansöz olmadı. Ama özellikle babasıyla büyük çatışma yaşadılar. Yıllar sonra bugünleri anarken de şöyle diyecekti Sezen: “Allah babama acıdı da şarkıcı oldum”.

Altın Ses Yarışması

Lisede iyiden iyiye müziğe yönelmişti. 1970’te “Hafta Sonu” dergisi bir ses yarışması açtı. Jüri başkanlığında Ajda Pekkan ismi ışıl ışıl duruyordu. Sezen nasıl olur da bu yarışmada olmazdı; elbette katıldı.

Nihayetinde Sezen, yarışmada altıncı oldu. Birinci olan isim ise, Nilüfer olmuştu. İşte bu sebepten önce Nilüfer’in albümü çıktı. Sezen için de Türkiye için de biraz daha zamana ihtiyaç vardı…

Sezen Aksu evlendi

İzmir Kız Lisesi’nden henüz mezun olmuştu Sezen. Üniversiteye girmeyi hayal ediyordu sadece. Müzik lisede hayatına girmişti, ama lisede olan her şey insanın hayatına çöreklenip kalmazdı ya. Onun hayali başkaydı şimdi.

Ancak bu sıra girdi hayatına Hasan Yüksektepe. İlk aşktı, vazgeçilmiyordu. “Okul bitsin, evlenelim” diyorlardı ki, beklemek istemediler. 1972’de, aile arasında evde kıyılan bir yıldırım nikahıyla evlendiler. Ve evliliklerinin sadece üçüncü gününde bunun yürümeyeceğin fark edip, ayrıldılar.

Ama ilk aşktı işte. Çok canı yanıyordu Sezen’in. Müzik aslında belki de o üç günlük evliliğin ardından kendine bulması gereken meşgaleden doğdu. Ayrılır ayrılmaz hayal ettiği gibi üniversiteye de girdi. Ancak belli ki kaderinde müzik vardı.

Hayatında aldığı en büyük darbe ise, ilk aşkının en yakın arkadaşı Bahar ile evlendiğini öğrendiği gündü. Günlerce kendini toplayamadı; ama elbet ayağa kalktı. Belli ki ilk duygu yüklü şarkılarını işte o zaman yazdı Sezen. Acıyı dönüştürmenin bir yolunu bulmuştu…

Hayallerin peşinden İstanbul’a

Sezen’in aklında da, kalbinde de müzik vardı. Yine de 1973’te, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi’ne girdi. Ancak bir yandan da müzik hayatının vazgeçilmez parçasıydı; çalışmaya, üretmeye devam ediyordu.

1974’te, bir plak şirketine üç şarkısını gönderdi. Aynı yılın Kasım ayında bir de evlilik gerçekleştirdi. Genç yaşta, Hasan Yüksektepe ile yaptığı kısa süreli evliliğin ardından, bu seferki bir başkaydı. Onu tanıyacağımız soyadı, işte bu evlilikle geldi. Ancak bu evlilik de kısa sürecekti.

Bir yanda müzik, bir yanda Ali Engin Aksu ile olan evliliği, okuldan ayrılmasına sebep olmuştu. Ancak 1974 biterken ilk plağı için İstanbul’a yerleşti. Hayallerin peşinde, yeni, yepyeni bir hayat başlıyordu…

İlk plak: Haydi Şansım

Sezen’in ilk 45’liği, 1975’te çıktı. Her şey ziyadesiyle heyecanlıydı; birkaç pürüz dışında. Öncelikle plak, Sezen’e danışılmadan, “Sezen Seley” adıyla çıkarıldı. Plak da istediği gibi satmamıştı. Neyse ki bu isim karışıklığı onunla bir ömür yaşamadı.

Haydi Şansım adını verdiği plağı, istediği satışı yakalamayan Sezen, en azından istemediği bir isimle anılmayacaktı.

45’likler dönemi

Sezen, ilk 45’liğinin üzerine, onu bir ömürlük tanıyacağımız ve seveceğimiz adıyla, Sezen Aksu olarak, ikinci 45’liği Yaşanmış Yıllar / Kusura Bakma’yı çıkardı.

Bu sefer şansı da, başarısı da yüksekti. Hemen ardında, 1976’da, uzun süre plaklar listesinde bir numara kalacağı üçüncü 45’liği Olmaz Olsun / Vurdumduymaz’ı çıkardı.

Dönemin popüleritesi gazinolarda sahneye çıkmayı gerektirirdi. Sezen Aksu da, ilk sahne çalışmasına 1976’da, Bebek Belediye Gazinosu’nda başladı.

Elbette 45’likler de devam ediyordu. 1977’de, Allahaısmarladık / Kaç Yıl Geçti Aradan ve Kaybolan Yıllar / Neye Yarar 45’liklerini çıkardı.

Hemen ardından ilk 33’lüğü olan Allahaısmarladık albümünü sevenleriyle paylaştı. Albümün kapağında ise şöyle yazıyordu:

“Yıllar yılı seviştik de neden mutlu olmadık.

Aşkımıza aşk değil yıllarca yalan kattık.

Sana son bir sözüm var,

O da, ‘Allahaısmarladık’”

Sezen, 1978’de Hurşid Yenigün’ün iki bestesi için söz yazdı. Söz yazarlığı konusunda da giderek ustalaşacak; adeta Türkiye’nin şarkı sözü ihtiyacını karşılayan birkaç isimden birine dönüşecekti. Gölge Etme / Aşk 45’liğini çıkarmıştı. Yine 1978’de, Serçe adını verdiği plağı, çift LP olarak piyasaya sürüldü. Bu albüm, Sezen Aksu’nun en eski albümü olma özelliğini taşıyordu.

1979’da, İlk Gün Gibi / Yalancı ve hemen ardından Allah Aşkına / Sensiz İçime Sinmiyor 45’liklerini çıkardı.

Ve 1979, aynı zamanda onu Minik Serçe olarak tanıyacağımız yıldı…

Sinemada bir Minik Serçe

Sanat konusunda sürekli üretken bir isim olma yılında hızla yükselişteydi Sezen Aksu. Plaklarından sonra sinema sektöründe de yerini almıştı. İlk kez bir Atıf Yılmaz uyarlaması olan Minik Serçe filminde, Sezen, Bulut Aras ile başrolü paylaşıyordu. Film, A Star is Born ( Bir Star Doğuyor) filminden uyarlanmıştı. Bir ünlü doğarken, başka bir ünlünün sönüşünü anlatan film, bu dönemde fazla beğenilmese de, Sezen adına kalıcılığı olmuştu. Bundan böyle Sezen Aksu, ülkede Minik Serçe olarak anılacaktı…

Minik Serçe’nin ardından Sezen bir daha 1989’da beyaz perdede görünecekti. Yavuz Özkan’ın yönetmen koltuğunda olduğu Büyük Yalnızlık filminde Sezen Aksu başrolü bu kez Ferhan Şensoy ile paylaştı. Bu film, 1990 Altın Portakal’da, En İyi Görüntü dalında ödüle layık görüldü.

Ayrıca film müziklerinden Aşk Irmakları’nı, 4 yıl sonra Levent Yüksel, Uçurtma Bayramları adıyla ilk albümünde seslendirecekti…

Tekrar evlendi

Minik Serçe, 1980’de, Sevgilerimle adını verdiği albümünü çıkardı. 1981’de ise, Sezen Aksu Aile Gazinosu adlı müzikal için çalışmalara başladı. Bu sırada yine araya bir evlilik detayı girdi. Sezen Aksu, 10 Temmuz 1981’de, Sinan Özer ile Beşiktaş Evlendirme Dairesi’nde ikinci evliliğini yaptı.

Sezen Aksu, bu sırada 4,5 aylık hamileydi. 11 Kasım 1981’de, bir oğulları oldu. Ona Mithat Can adını verdiler.

Ara verdiği müzikal çalışmalarına da geri döndü.

Ve bu evlilik, 1983’te boşanma ile sonuçlandı.

Yıllar sonra 1993’te de Gazeteci Ahmet Utlu ile bir evlilik daha yaptı. Bu onun dördüncü evliliğiydi. Ancak bu da uzun sürmedi.

Oyunculuk yeteneği

Sezen, sanatın her dalına ilgisini ve başarısını öncelikle kendine kanıtlamıştı. Oyunculuk yeteneğini,  1982’de, Şan Müzikhol’de, Adile Naşit, Ayşen Gruda, Şener Şen ve Altan Erbulak ile aynı sahneyi paylaştığı Aile Gazinosu’nda 7 farklı karaktere bürünerek göstermiş oldu.

Ayrıca müzikal sonrasında Firuze albümünü çıkardı. Dönemin popüler dergisi Hey ise, onu Yılın Kadın Şarkıcısı seçti…

Bu performansın ardından 1985’te, “Bin Yıl Önce, Bin Yıl Sonra” müzikaline hazırlanmaya başladı. Müzikal, 1986’nın ilk haftasında gösterime girdi. Şan Müzikholü’nde kapalı gişe oynanan müzikalde Sezen Aksu, sahneyi Ayşen Gruda, Şener Şen ve İlyas Salman gibi özel isimlerle paylaştı. Yine başarılı bir oyunculuk sergiledi.

Eurovision çalışmaları

Sezen Aksu, 1983’te, Eurovision’a katılma kararı alan sanatçılar kervanına katıldı. Söz ve müziği Ai Kocatepe’ye ait “Heyamola” şarkısını, Ali Kocatepe ve Coşkun Demir ile birlikte seslendirmişti. Şarkı Türkiye finaline kaldı, ancak Eurovision finalinde Türkiye’yi temsil edemedi. Ancak Heyamola plak olmuştu ve 1983’te Hey Dergisi, onu yılın plağı seçti.

Sezen Aksu, 1984’te tekrar aday oldu. Halay, 1945 ve Merhaba Ümit adını verdiği şarkılar Türkiye finaline kaldı. İlk önce Merhaba Ümit şarkısını eledi Sezen. Sonra 1945 ve Halay’ı seslendirmeye karar verdi. Ancak Türkiye finalinin gerçekleşmesine iki hafta kala onu ziyarete gelen yabancı arkadaşı, ona, 1945’i söylemesini önerdi. Sezen biraz düşündü ve bu fikir aklına yattı. Ancak bu kez de başarılı olamadı.

1985’te, şansını son bir kez daha denedi. Bu sefer şarkısı Küçük Bir Aşk Masalı’ydı ve sözleri kendisine aitti. Özdemir Erdoğan ile birlikte seslendirdikleri bu şarkı da sonucu değiştirmedi. Bu kez de başarılı olamayan Sezen Aksu, bir daha yarışmaya hiç katılmadı.

Haftalarca zirvede

Sezen Aksu, 6 Eylül 1984’te Sen Ağlama adını verdiği albümünü çıkardı. Yaptıklarıyla, ürettikleriyle Sezen Aksu başarılı bir isimdi. Ancak albümleri TRT’nin denetiminden geçemediğinden televizyonda şarkıları yayınlanmıyordu. 1985’in başından itibaren bu düzen değişti ve şarkıları TRT’de yayınlanmaya başlar başlamaz Sezen’in başarısı katlandı. Şimdi haftalarca listelerin zirvesinde kalacağı günler başlamıştı.

Başarısına duyduğu mutluluğun ötesinde şaşkındı da. Albümünün 56. Haftasında Hey Dergisi’ne verdiği röportajda sevenlerine şu cümlelerle teşekkür ediyordu: “Bekliyordum ama bu kadarını değil… Ne yalan söyleyeyim, 1 yılı aşkın sürece listelerde kalacağımı sanmıyordum. Tüm müzikseverlere candan, gönülden teşekkürlerimi sunuyorum”.

Onyedi Dergisi’nin Ocak 1986 sayısında düzenlediği okuyucu anketinde Sezen Aksu, “1985’in En Büyük Kadın Şarkıcısı” seçildi. 1986’da bu kez Sezen Aksu “Git” albümündeki enfes şarkılarla fırtınalar estiriyordu.

1988’de albümüne Sezen Aksu’88 adını vermişti. Yine 1989’daki albümünün adı ise, Sezen Aksu Söylüyor oldu. İsmine duyduğu güven ve ondan aldığı güç yadsınamazdı. Ve elbette yine çok sevilmişti.

Yapımcı kimliğiyle Sezen Aksu

Her şey için en gerekli şey zamandı. Kuşkusuz her şeyi olgunlaştıran zaman, hepimizin olduğu gibi, Sezen Aksu’nun hayatına da olgunluk getirmişti. Ürettiği her şeyin sonunda, sıra şimdi üretmeye devam ederken başka insanlara dokunmaya gelmişti; kendi gibi bu işe gönül verecek genç insanlara…

Böylece 90’lar, Sezen’in olgunluk zamanları oldu. Sezen Aksu, yapımcılığa hiç soyunmasa da yaptığı şarkılarla ölümsüzlüğü keşfetmişti. Ancak Sertab Erener, Harun Kolçak, Levent Yüksel, Aşkın Nur Yengi, Işın Karaca, Yıldız Tilbe, Hande Yener gibi birçok insanın hayatına dokundu. Onlara hep destek oldu…

Yapımcılığın yanında aynı zamanda Kanal 6’da, Sezen Aksu Show programını da yapmaya başladı.

Sezen’in ilk dokunduğu isim, 1990’da Aşkın Nur Yengi oldu. O sıralar Sezen Aksu’nun vokalistliğini yapan Aşkın Nur Yengi, ilk kez Sevgiliye adını verdiği albümü ile görücüye çıktı. Bir Sezen Aksu yapımı olan bu albüm, bir milyon sattı.

Bir yandan kendi albümleri için çalışmalarına da devam ediyordu. 1991’de Aşkın Nur Yengi’nin ikinci albümü Hesap Ver’in yapımını üstlenmişken, kendisi de müzik yönetmenliğini Onno Tunç’un yaptığı Gülümse albümünü çıkardı. 1992’de de, Avrupa’da albümün hit şarkılarından Hadi Bakalım’ın teklsi yayınlandı. Aşkın Nur Yengi’nin albümü yine yüksek satış elde etmişti evet. Ancak Sezen Aksu da, iki milyonu aşan bir satış rakamına ulaşmıştı. Sezen, halkın bir kesimine değil, yine halkın yüreğine hitap ediyordu. Gülümse diyordu; Gülümse, bulutlar gitsin…

Vokalistlere albüme devam

Sezen Aksu, vokalistlerinin yapımcısı olmaya devam ediyordu. Sertab Erener’e de Sakin Ol albümünü yapmışlardı ve bu albüm, beklenenin çok üstünde sattı. Bu albümden sonra, 1993’te, Levent Yüksel’in ilk albümü Med-Cezir için çalışıyordu. Yine başarılıydı. Levent Yüksel de 90’larda hit olmuş şarkıcılar arasında anılacaktı.

Yas’lı dönem

1993’te kendi albümü Deli Kızın Türküsü’nü çıkardı. Uzay Hepari ile çalışıyorlardı ve farklı tarzlar denemenin peşindeydi. Küçüğüm, Masum Değiliz, işte hep bu albümden çıktı.

Uzay Hepari ile kimyaları uymuştu. Hatta kısa süreli de olsa ses getiren bir aşk da yaşadılar ve nice şarkılar getireceği belli bir şekilde bitti.

Bunların yanında Hepari’nin ömrü de uzun sürmedi. Albümün ses getiren başarısının etkisi devam ediyordu ki, 20 Mayıs 1994’te, Hepari, Oyuncu Demet Akbağ’ın durur vaziyetteki arabasına çarptı ve bitkisel hayata girdi. 31 Mayıs’ta ise, hayata tamamen veda etti.

Hepari, 6 aylık evliydi ve kazadan bir gün önce baba olacağını öğrenmişti. Sezen, kalbindeki ağır ağrı ile onun ardından Yas şarkısını besteledi. Ancak belli ki seslendirmeyi kaldıramamıştı. Okumak yerine şarkıyı Levent Yüksel’in bir sonraki albümüne koydu.

Hayat devam ediyordu. Bu çalkantılı günlere bir paravan koyup, Sertab Erener’in ikinci albümü Lal’in çalışmalarına başladı. Yine başarılı olacak ve 90’ların müziğine yadsınamaz bir katkıda bulunacaktı…

Sezen Aksu, Yıldız Tilbe karmaşası

1991’de, Sezen Aksu İzmir’de bir pavyona gitti. Sahnede şarkı söyleyen kadının sesi, onu derinden etkilemişti. Birkaç gün sonra gitti, onu aldı ve İstanbul’a vokalisti olarak getirdi. Kuşkusuz herkes bu kadının Yıldız Tilbe olduğunu biliyor.

Yıldız Tilbe’ye evi de, şöhretin kapılarını da açtı Sezen Aksu. Yıldız Tilbe, yeteneğinin getirisi ile kısa sürede adından söz ettirmeye başlamıştı bile.

Ve o dönemde birlikte çalıştığı Uzay Hepari ile büyük aşk yaşıyordu Sezen. 1992 yılıydı ve bahar tüm sıcaklığıyla Sezen’in aşk dolu kalbini ısıtıyordu. İşte bu dönemde Yıldız Tilbe ve Uzay Hepari arasında doğan yakınlığı öğrendiğinde baharı, kışa dönüverdi. Yıldız Tilbe elbette bu koşullarda evinde kalamazdı; artık vokalisti de değildi.

Sevgilisi Uzay Hepari’yi de terk etti. Sonrası hep şarkılar ve yıllar boyu süren küskünlük…

Uzay Hepari ile küskünlüğü sürmedi, süremedi. 1993’te Modacı Zeynep Tunuslu ile evlenen Hepari, 1994’teki talihsiz kaza ile hayata veda etti. Elbette ölümün olduğu yerde en acı ihanetin bile esamesi okunmazdı.

İlginç bir tesadüftür ki, aynı yıl Yıldız Tilbe de sonsuz şöhretini yakaladı. Delikanlım albümü adeta patlamıştı.

Şimdi iki ünlü kadın vardı ve aslında kimsenin bu yaşanan ihanetten haberi bile yoktu. Ancak Tilbe, yıllar sonra, 2011’de katıldığı Alt Üst Muhabbetler programında, Bir gece sarhoştum ve Uzay Heparı ile birlikte oldum. Sezen de beni evden kovdu” şeklinde bir açıklama yaptı. Bu itirafın ardından bir türlü soğumayan o ateş, küllerinden doğdu. Zaten şarkılara taşınmış olan bu küskünlük, devam etti. Ta ki, 29 Aralık 2017’ye kadar. Onların barışı, bize hiçbir şeyin sonsuza dek sürmediğini kanıtlar nitelikteydi. Sezen Aksu ve Yıldız Tilbe nihayet barışmıştı. Demek ki her şeyin bir zamanı vardı…

Geriye de bizim kulaklarımıza minnet canım şarkılar kaldı. Kim bu küslükten tamamen şikayet edebilir ki?

Anadolu müzikleri dönemi

1995’te Sezen Aksu, Işık Doğudan Yükselir adını verdiği albümle Anadolu müzikleri kıyısında dolaşıyordu. Yunus Emre’den Mevlana’ya birçok özel ismin eserlerine yeniden hayat vermişti.

Ayrıca bu albümde Bedri Rahmi Eyüboğlu dizeleri de vardı:

“Bu Anadolu var ya bu Anadolu.

Bu misli menendi görülmemiş cömert ana.

Bu her yanı meme, bu her yanı dudak, bu her yanı gül.

Bu zırnık almadan veren, habire veren yedi gül”.

Vokalist Sezen Aksu

Sezen, 1996’da Nazan Öncel’in Sokak Kızı albümündeki Erkekler de Yanar ve Bırak Seveyim Rahat Edeyim şarkılarında bu kez geri planda durmuş, vokalist olarak eşlik ediyordu. Yine 1996’da, Zerrin Özer’in Paşa Gönlüm şarkısı için çektiği klipte de yer aldı.

1997 Aralık’ta Düğün ve Cenaze albümünü sevenlerinin beğenisine sundu. Ancak bu kez yüksek satış rakamları elde edemedi. Çünkü albümü yoğun eleştiriler almıştı. Sezen, 1998’de, albümün en ses getiren şarkısı Erkekler’in teklisini çıkardı. Yapımcılık kimliğiyle de hayat devam ediyordu. 1998 Nisan’da, Levent Yüksel’in Adı Menekşe albümünü çıkardı.

Adı Bende Saklı

1998 Aralık’ta Sezen Aksu, 80’lerin melankolik Sezen albümlerini anımsatan lezzette bir albüme daha imza attı ve ona Adı Bende Saklı adını verdi. O’nun adını kalbine gömen her bedenin sesi olmuş gibiydi; her kesim belli ki kendinden bir şey bulmuş ve bu albüm çok beğenilmişti.

Özellikle Selami Şahin imzalı Adı Bende Saklı, Ben Sevdalı Sen Belalı ve Tutuklu, dönemin dillere pelesenk şarkılarından oldu.

Bu başarıyı 1999’da ise Sarı Odalar single’si izledi.

O zaman şarkı söyleme lazım

Sezen Aksu, ülkenin müzik ihtiyacına bireysel katkısında, 2 Haziran 2000’de çıkardığı albümüne Deliveren adını verdi. Hala ezbere bildiğimiz, hiç eskimeyen şarkılardan, Oh Oh, Kahpe Kader, Sarı Odalar, Keskin Bıçak gibi şarkılar bu albümün bir parçasıydı. Ve Deliveren’in ne anlama geldiğine de bir açıklamasında yer veriyordu: “İçindeki şeytanla meleği yönlendiren”.

İşte içinin kuzeyini yönlendiren bu albüm, 2 milyona yakın sattı.

Altı yıldır vokalistliğini yapan Işın Karaca’nın ilk albümünü ise, 2001’in sonunda yaptı. Anadilim Aşk adı verilen bu albümde, her bir şarkı Sezen Aksu imzalıydı.

2002’de hepimiz “O zaman şarkı söylemek lazım avaz avaz” diye tüm duygumuzu yine Sezen sayesinde akıtıyorduk. 20 Mayıs 2002’de DMC’den çıkardığı ilk albümdü Şarkı Söylemek Lazım. Hemen ardından bir konser turuna çıktı Sezen Aksu. Türkiye’nin bütün dil ve medeniyetlerini bir araya getiren bu turu, Türkiye Şarkıları adı altında yaptı. Ona, bu konserler sırasında Rum, Ortadoks, Ermeni ve Musevi korolarıyla Diyarbakır Belediyesi Çocuk Korosu da eşlik ediyordu.

Konserler devam ederken albüm çalışmaları da sürdü. 2003 yazı bitmeden Sezen bir albüm daha çıkarmıştı ve ona Yaz Bitmeden demişti. Bu albümün en ses getiren şarkısı kuşkusuz Farkındayım oldu. Şarkının klipi Van’ın Gevaş ilçesinde çekildi.

Şiir kitabı: Eksik Şiir

Sezen Aksu, 2006’da bir şiir kitabı yayımladı ve ona, Eksik Şiir adını verdi. Eksik Şiir, Sezen’in 1975 – 2006 yılları arasında yazdığı tüm şarkı sözlerinin bir arada toplanmış haliydi. Bugüne kadar yazdığı 400’den fazla şiir ve bestesi vardı. Onlar arasından 197’sini seçmişti.

Ve bu kitap, 4 günde 17.000 adet sattı…

Kitabın ikincisi ise, 2016 Kasım’da, Eksik Şiir İkinci Kitap adıyla yayımlandı.

Perişanım Şimdi

2005’teki albümün adı Bahane’ydi. Şarkılardan birinin adı Perişanım Şimdi’ydi ve hikayesine göre, Sezen Aksu, oğlu ile yaşadığı bir dargınlık sonrası yazmıştı bu şarkıyı. Belki bu içli duygudan kaynaklı, albüm ilk iki hafta 320 bin sattı. Sene sonuna gelindiğinde ise, albüm en çok satan albüm oldu.

2008 Haziran’da bir sonraki albümü Deniz Yıldızı’nı çıkardı. Bu albüm, uzun yıllar birlikte çalıştıkları Onno Tunç’un piyano örnekleri ile renklendi. Aynı zamanda albümde bulunan Sezen Aksu imzalı Tanrı’nın Gözyaşları ile barışa çağrı yapmak istediğini de açıkladı. Toplumsal ve belki siyasi bir mesaj vererek, barış ortamının oluşabilmesi için sınır ötesi operasyonların bitirilmesi gerektiğini açıklamıştı.

2009’da ise, 2 CD’den oluşan albümü Yürüyorum Düş Bahçelerinde adını taşıyordu. Kendi imzasını taşıyan, ancak başka sanatçıların söylemiş olduğu şarkıları, şimdi sahibinin yorumlarıyla dinliyorduk.

50 büyük sesten biri

Amerikan NPR Radyosu, 2010’da, 50 Büyük Ses listesini açıkladı ve bu 50 ses arasında Sezen Aksu’nun adı da yazılıydı. 2010 Nisan’da Fahir Atakoğlu ile Stockholm’de verdiği konseri, çok sayıda Türk ve İsveçli seyirci izledi.

10 yıllık aranın ardından New York, Newark, Carnegie Hall’de üç konser verdi. tüm bu ABD konserlerinde Minik Serçe’ye Fahri Atakoğlu eşlik etti…

Öptüm

Sezen Aksu, 2011’de yine stüdyoda albüm kaydındaydı. Unuttun mu Beni şarkısı ile çıkış yaptığı albüm Öptüm adını taşıyordu. Cemal Süreya’nın Sayım şiiri de Sezen yorumuyla, bu albümde can buldu.

2013’te Kayıp Şehir, 2014’te de Yeniler ve Yeni Kalanlar single’larını çıkardı. 2015’te Eksik Olma şarkısıyla ise, bu kez Sürdürülebilir Çay Tarımına destek veriyordu. Yaşamın içinde toplumsal sorunlara duyarlı sanatçı kimliğiyle bir ayrı güzeldi…

Sahneye veda

2016 Ocak’ta İstanbul Volkswogen Arena’da konser veren Minik Serçe, “Her bitiş yeni bir başlangıçtır. Üretmeye devam edeceğim fakat daha önceden söz verdiğim birkaç konseri de yaptıktan sonra sahneye veda ediyorum. İstanbul’da son konserim. Bugün 40 yılın anısına burada benimle olduğunuz için şükranla doluyum” açıklaması ile sahnelere veda edeceğini açıkladı.

Ancak sanat bir kere insanın kanına zuhur etmeye görsün, ondan kurtulmak ne mümkündü. Sezen Aksu, aynı yılın Eylül’ünde, tekrar müzik yapacağını açıkladı ve 2017 Ocak’ta, müziği bırakmasını açıklamasının üstünden tam bir yıl geçmişken, Biraz Pop Biraz Sezen adını verdiği albümünü çıkardı…

Bugüne kadar dünya genelinde 40 milyondan fazla albüm satan özel bir isimdi Sezen Aksu. Kalplerimize dokunmasını hep bildi. Bu belki anlatılmaz yaşanır denen duygulardan biri. Çünkü o bunu gerçekten iyi biliyor.

Hayatın içinde kendi başına yaşarken her kalbe aynı özenle dokunan sözcükleri seçen bir Sezen Aksu geçiyor bu dünyadan…

İyi ki…

Damla Karakuş

[email protected]

Not: Biyografisini okumak istediğiniz kişileri lütfen bizimle paylaşın.

Instagram: biyografivekitap

“Benzemez kimse sana,

Tavrına hayran olayım… “

Bu şarkıyı onun sesinden duyup da bir masada ne çok şeyi ertelediğiniz olmuşsa, tebrikler, siz de kesinlikle gerçek bir Türk Sanat Müziği sevenisiniz demektir.

Çocuk yaşta dinlenir mi dememek lazım, kendimden biliyorum, dinleniyor. Ama insan o şarkının sevincini ya da hüznünü en az genç yaşına geldikten sonra anlamaya başlıyor. Ben onun duygusunu kavramaya başladığımda çocukluk arkadaşımla, çocukluk hayalimizi gerçekleştirmiş, üniversitede o yaz aynı evde yaşamaya başlamıştık. Bir iki Müzeyyen Senar, Zeki Müren dinletileri derken, hop o anlar “Süt – Kek Geceleri”ne dönüşüverdi…

Hayat seni bulunduğun noktadan alıp nereye götürürse götürsün, barındırdığı güzellikler baki. Kekten tatmayalı, sütten yudum almayalı uzun zaman oldu belki. Ama şimdi fonda Müzeyyen Senar, Benzemez Kimse Sana’yı söylerken, hayatında kimseye benzemeyecekleri düşünmek, o kekin tadının başka hiçbir kekte olmayacağını bilmek sonsuzluğun tanımı gibi…

O zaman iyi ki doğdun Müzeyyen Senar…

Çocukluğu

Müzeyyen’in doğumu ile ilgili iki bilgi var. Birincisi, Müzeyyen, 16 Temmuz 1918’de, Bursa’nın Keles ilçesine bağlı Gököz köyünde, Zehra Hanım ve Cerrah lakaplı Mehmet Bey’in üçüncü çocukları olarak dünyaya geldiğinde ailesi, ona, “Zeliha Eren” adını verdi.

İkinci bilgi ise, Müzeyyen’in evlatlık olduğu iddiası. R. Erkan Alemdaroğlu’na göre, Müzeyyen, İnegöl’ün Hilmiye köyünde Zeliha Eren adı ile Fatma Hanım ve Reşit Bey’in çocuklarıydı.  Aslında önemli olan hangisinin doğru olduğu değil, Müzeyyen’in hangi yollardan geçip nereye varacağıydı…

Annesi, Bursa’nın Pınarbaşı köyünde büyümüş, güzel sesiyle Kur’an okuyan, keyifli ortamlarda gazel atan, tef çalan güzeller güzeli bir genç kızdı. Babası ise, Bursa Çekirge’de kıraathane işletiyordu. Herkes ona, “Cerrah” diye sesleirdi.

Zehra Hanım’ın dillere destan güzel sesi yönünden Müzeyyen’in de şansı büyüktü. Her bebek ninnilerle uyutulurken, Zehra Hanım, kızını, şarkılar, türküler söyleyerek uykunun kollarına emanet ediyordu. Müzeyyen, iyiden iyiye dillenmeye başladığında, annesine şarkılarında eşlik etmeye başladı. Öyle ki 6 yaşına geldiğinde annesi mevlitlerde Kur’an okurken, o da annesine eşlik ediyor, düğünlerde şarkılar söylüyordu. Eğlenceli, pek şenlikli geçiyordu Müzeyyen’in çocukluğu…

Bir sabah uyandığında kekemeydi

Şarkılarla, türkülerle ve de ilahilerle günler günleri kovalıyordu ki, Müzeyyen bir sabah kekeme olarak uyandı. Ne doktorlar ne de hacı hocalar çare etti küçüğe. Nihayetinde nazar değdiği kanaatine varıldı ve kader deyip kabullenildi. Müzeyyen’in bu hali tam 10 yıl sürdü.
Müzeyyen, konuşurken kekeme de olsa, şarkı söylerken adeta bülbül gibi şakıyordu. Bu durumu fark eden öğretmeni, onun müzikle olan ilgisini yoğunlaştırdı. Müzik, Müzeyyen’in tüm hücrelerine nüfus ediyordu…

Nazardı belki ya da kader kısmet… Sebep her ne ise neydi işte. Müzeyyen, bir gün Müzeyyen Senar olacağı günlerin ilk adımlarını atıyordu. Yıllar sonra bugünleri için şöyle diyecekti: “Eğer kekeme olmasaydım Müzeyyen Senar olamazdım”.

İstanbul yolları

Müzeyyen tüm bunlar yaşandığında 9 yaşındaydı. Annesi Zehra Hanım, kocasıyla geçinemeyeceğini anladığında evini ve küçük kızını bırakıp İstanbul’a gitti; kız kardeşinin yanına.

Müzeyyen’e bir süre babaannesi baktı. Babaannesiyle birlikte, günlüğü bir kuruşa tütün dizdiler de, öyle geçindiler.

Böyle böyle üç yılı tamamladı Müzeyyen. Sonunda dayanamadı ve babasının cebinden 2 lira alarak evden kaçtı. Yarı çocuk, yarı genç kız aklıyla düştü yollara. Doğruca İstanbul’a gitti; Üsküdar’a. Annesine sonunda kavuştu.

Usta hocalarla müzik eğitimi

Okuluna İstanbul’da devam etti Müzeyyen. Mektepte belki okuyamıyordu; ama müsamerelerde bülbül gibi şakıyordu. Burada müzik öğretmeninin ilgisi üzerine Üsküdar Musiki Cemiyeti’ne gitmeye başladı. Yine bir müsamerede görmüşlerdi onu ve artık hummalı bir eğitim başlıyordu. Buradan sonra da Kadıköy Musiki Cemiyeti, yani Eski Şark Musiki Cemiyeti’ne. Kimler yoktu ki burada, Münir Nurettinler, Mesut Cemiller… Hepsi, ama hepsi oradaydı. Müzeyyen ne kadar farkındaydı bilinmez, ama burası müzikte başarıya giden yolda bir nevi Alice Harikalar Diyarıydı…

Müzik eğitimi, kemençe üstadı Kemal Niyazi Seyhun Bey ve udi Hayriye Hanım ile devam etti. Kemal Bey ve Hayriye Hanım, Müzeyyen’e, “Sen buraya gelme, eve gel” dediler. Sonra bütün bestekarlar da eve gelmeye başladı. Küçüktü, daha çocuktu. Buranın okuldan farkı yoktu onun için. Önlüğü üzerinde müzik öğreniyordu.

Müzeyyen, oldukça güçlü bir sese sahipti. Önce öğretmenleri arasında ünlendi. Sürekli sesi methediliyordu. Ün yayıldıkça devrin önemli üstatlarından Hafız Sadettin Kaynak, Selahattin Pınar, Mustafa Nafiz Irmak ve Lemi Atlı Müzeyyen’in öğreticilerinden oldu.

Zamanla Müzeyyen sadece sevilen şarkıları değil, kendi bestelerini de söyler hale gelecekti…

Müzeyyen Senar ilk kez sahnede

Müzeyyen, Kemal Niyazi Bey ile İstanbul Radyosu’nda şarkı söylemeye başladı; yıl 1932 idi. Haftada 5 lira alıyordu. Para kazanmaya başlamıştı; ailesine bakıyordu. Her Perşembe onu izleyenler, Müzeyyen’in serçe yüreğindeki heyecanı duymuştu ki radyonun ilgiyle takip edilen programlarından biri oldu. Müzeyyen’in adı böylece geniş kitlelere ulaşmıştı.

Saçında iki kurdele, tir tir titreyen bir kız çocuğu olarak aldılar Müzeyyen’i kendi deyimiyle bahçeye götürdüler. 10 liraya solist olarak çıkardılar. Yıl 1933 idi ve bir daha bu sahneden hiç inmeyeceğini ruhuna fısıldayan görünmez güzel varlıklar vardı sanki…

Müzeyyen’i programda dinleyen isimlerden biri de 10. Yıl Belvü Gazinosu Sahibi, İbrahim Dervişzade idi. 1933 yazında, Müzeyyen Senar’ın adı, yıldızlar programına alınmıştı bile…

Bundan sonra İstanbul’un ünlü gazinolarının kapısı da açılacaktı…

Ayrıca 1938’de Ankara Radyosu kurulduğunda da ilk yayın yapan isimler arasındaydı Müzeyyen Senar. Radyo programları 1941’e kadar devam etti.

Ve solistlik müessesi başladı

Müzeyyen, sahneye çıkmak için “solo” şartı getirmişti. Bu gazino tarihinde solistlik müessesesini başlatan hareket oldu.

Solist Müzeyyen Senar sahneye çıkıyor, tüm hücreleri ile şarkılarını bir başka söylüyordu. “Haydar Haydar”, “Ormancı”, “Benzemez Kimse Sana”… her şarkıda bir başka Müzeyyen doğardı.

Sahnedeyken etkileyen sadece sesi değildi. Aynı zamanda kendine özgü mizansenleri de en az sesi kadar ilgi çekiyordu. Rakı kadehini öyle bir çevirip rakısını içer, elmayı çat diye ortadan öyle bir bölerdi ki, sanki başka kim yapsa bu hareketler iğreti duracaktı…

(Üçüncü eşi Tevfik Hamza ile)

Müzeyyen Senar evlendi

Müzeyyen, tüm ömrü boyunca üç evlilik yapacaktı.

Müzeyyen, hayatı boyunca soyadını taşıyacağı Ali Senar ile 1935’te evlendi. Ancak bu evlilik uzun sürmedi.

1943’te ise ikinci evliliğini Ercüment Işıl ile yaptı. Bu evlilik ona kızı Feraye ve oğlu Ömer’i kazandırdı. Ancak bu evlilik de, iki çocuğa rağmen uzun sürmedi.

1953’te de Suudi Arabistan sefiri Tevfik Hamza Bey ile evlendi. Onun da sonu hüsran oldu. Aslında bu kez gerçekten hüsrandı. İşte bu evliliği ve aslında tüm aşk hayatını şöyle özetleyecekti yıllar sonra: “Hiç birinde de gelinlik giymek nasip olmadı bana. Öyle kimselere vurulmadım. Hep adamlar musallat oldu bana. Ben bir kez âşık oldum aslında, o da Suudi Arabistan sefiri Tevfik Hamza idi, evlendik, sefire oldum; ama şarkıcı olduğum için istemediler ve bizi ayırdılar. O gerçekten adam gibi adamdı. Hayatımda ilk kez bir erkeğin omuzlarımdan bütün yükü alarak beni sevebileceğini onda gördüm”

Atatürk’ün ilgisini çekti

Müzeyyen’in billur gibi akıp giden sesi, Mustafa Kemal Atatürk’ün de dikkatinden kaçmadı. Özellikle Türk Sanat Müziğine duyduğu hayranlıktan, Müzeyyen Senar sesini odağına almıştı. Birçok kez Ata’nın huzurunda, özel meclislerde okudu şarkılarını.

Hal böyle olunca ne anılar biriktiriyordu Müzeyyen. İlk konserini 1936’da Dolmabahçe Sarayı’nda, ölümünden iki yıl önce Atatürk’ün huzurunda gerçekleştirdi. En çok “Cana rakibi handan edersin” şarkısını beğenmişti…

Müzeyyen kalbinde bu büyülü anın heyecanını taşırken, eve dönüş yolunda kocasıyla tartışmaya başladılar. Kocası meğer kıskanmış onu. Eve geldiklerinde de annesini tartaklamaya kalkıştığında Müzeyyen, vazoyu kaptığı gibi kocasının kafasına geçirdi. Sonra bir zaman geçti ve bu kez de Atatürk ile dans etti diye kavga etmişlerdi. Bu evliliğin ömrünün vefa vermeyeceği ortadaydı. Öyle de oldu, ayrıldılar.

Yıllar sonra Atatürk’ü gördüğü o ilk anı ve heyecanını şöyle dile getiriyordu Müzeyyen Senar: “Sanki bana bir asır gibi gelen yolculuktan sonra saraya vardık. Girdiğimde bu zamana kadar görmediğim ihtişam adeta gözlerimi kör etti. Daha da şaşkın olmuştum. Yaveri takip ettik. Masanın kurulduğu salona girdiğim anda Atatürk’ü gördüm. Bir taraftan dizlerimin bağı çözülmüştü ama sanki uçuyor gibiydim. İçimden, ‘Müzeyyen bu Atatürk ve onu görüyorsun. Rüya mıydı acaba? diyordum. Hayır değildi. Atatürk’ü gördüğümde bayılacaktım… Yüzüne bakamadım”.

Gazino sahnelerine veda

Müzeyyen Senar, Türkiye’nin en ünlü, en özel gazinolarında yıllarca nice başarılı sahne programları gerçekleştirdi. O, Türk Musikisinde yeni bir ses, yeni bir nefesti adeta. Ancak her güzel şeyin bir sonu olduğu gibi bu sahnelerin de sonu geliyordu. Müzeyyen Senar, 1983’te, İstanbul Bebek Gazinosu’nda son konserlerini verdi.

Bundan sonra yalnızca özel anlarda, müzikli özel toplantılarda dinlemek mümkün olacaktı onu…

Bir Ömre Bedel

Müzeyyen Senar, özellikle Rumeli Türküleri konusundaki yetisi ayrıca değerlendirilmeliydi. Ruhuyla bütünleşiyordu bu türküler Müzeyyen’in. Her bir coşkulu nağmeyi ve yahut hüzünlü örgüyü ustalıkla aktarıyordu onu dinleyene…

5 binden fazla çıkardığı plak, gazinolar, özel sahneler bir yana Müzeyyen Senar, 1998’de, Sezen Aksu, Nilüfer, Ajda Pekkan, Tarkan, Şebnem Ferah gibi isimleri bir araya toplayarak “Müzeyyen Senar ile Bir Ömre Bedel” adını verdiği albümü çıkardı.

2001’de ise, son albümüne, “En Son Okuduklarım” adını verdi.

Devlet Sanatçısı Müzeyyen Senar

Müzeyyen Senar, 1998’de Devlet Sanatçısı seçildi. O, Cumhuriyetin Divası idi… En sevilenden, en özel isimlerden biri…

2004’te Sezen Aksu, Müzeyyen Senar’ın 72. Sanat Yılı için bir gece düzenledi. İstanbul Cemil Topuzlu Harbiye Açıkhava Tiyatrosu’ndaki konserde Müzeyyen Senar’a ayrıca Ajda Pekkan, Emel Sayın, Sibel Can, Halit Kıvanç gibi ünlü isimler eşlik etti.

Müzeyyen Senar sesini kaybetti

Müzeyyen Senar, 5 Eylül 2006’da, İstanbul Sarayburnu’nda Sepetçiler Kasrı’nda son konserini verdi. Veda ediyordu Müzeyyen Senar. Ona bu kez kızı Feraye ile birlikte Bülent Ersoy, Adnan Şenses, Erol Evgin, Mediha Şen Sancakoğlu, Ahu Tuğba, Levent Yüksel gibi ünlü isimler sahnede eşlik ediyordu. ,

Bu konserden sadece 21 gün sonra, Müzeyyen Senar, İzmir’deki evinde rahatsızlandı. Beyin enfarktüsü geçirmiş, sol tarafı felçli kalmıştı. Hayati tehlikesi bulunmuyordu. 2007’de, İstanbul’daki Darüşşafaka’da Rehabilitasyon Merkezi’nde Nisan ayına kadar tedavi gördü. Bu tedaviler sonuç vermişti; Müzeyyen Senar, sol ayağının üzerine basabiliyordu.  Bir süre Bodrum’da, kızı Feraye ve oğlu Ömer ile birlikte yaşadı.

Ve sonunda 24 Şubat 2008’de, Feraye, sevenlerine acı haberi verdi: Müzeyyen Senar, sesini kaybetmişti. Ama kendisi bunu bilmiyordu… 22 Temmuz 2008’de ise, sağlık durumunun iyi olduğu açıklaması yapıldı.

Müzeyyen Senar öldü

Müzeyyen Senar artık şarkı söylemiyordu belki, ama her anı müzikti ve onu seven ne çok insan vardı. 30 Ekim 2009’da öğrencisi Bülent Ersoy, Müzeyyen Senar anısına sanat yaşamından fotoğraflarının yer aldığı ve Cumhuriyet Divası: Müzeyyen Senar adını verdiği sergiyi açtı.

Sanatçı doğmuştu o ve yaşam biçimi hep sanat oldu. Ancak elbet onun da yaşamının bir sonu vardı. 8 Şubat 2015’te, 07.30’da, zatürre sebebiyle tedavi gördüğü Ege Üniversitesi Hastanesi’nde hayata gözlerini kapadı. 97 yaşındaydı…

Şarkı söylemek için dünyaya gelmiş naçizane bedeni toprak olmuştu belki; ama bir yandan da her derdin kederin, her zevkin sefanın en güzel sesiydi hala. Ve kuşkusuz, bu sonsuzluğun nişanesiydi. Tüm hayal kırıklıkları, bugüne dek söylediği onca şarkı, yetiştirdiği iki evlat ve tek aşkı ile bir Müzeyyen Senar geçti bu dünyadan…

İyi ki…

Damla Karakuş

[email protected]

Not: Biyografisini okumak istediğiniz kişileri lütfen bizimle paylaşın.

Instagram: biyografivekitap

90’ların uzun kıvırcık saçlı, güzel sesli, iyi yürekli adamı, Harun Kolçak.

Elbette bir sanatçıyı her zaman önce sesiyle tanıyoruz, sonra başlıyor başka yönlerine de merakımız.

Geçirdiği sanat dolu şanslı çocukluğun üzerine özverili çalışmasıyla adını ve sesini hafızalarımıza kazımayı başardı o. Her şeyden önce iyi kalpliydi. Doğaya aşık, hayvansever ve bir de buna bağlı olarak vejetaryendi. Her koşulda konu ne olursa olsun insanları her konuda duyarlı olmayı aşılamayı misyon edinmişti. Felsefik birçok konuyla ilgilendi. Bunca hayat dolu olmasının sebebi, belki de bunların toplamıydı…

Ama hepsinden öte sevilen, sayılan bir sanatçı oldu…

Çocukluğu

Harun, 15 Temmuz 1955’te İstanbul’da Sanatçı Eşref Kolçak ve Özcan Hanım’ın biricik oğulları olarak dünyaya geldi. Eşref Kolçak hepimizin tanıdığı ünlü sinema oyuncusu olunca, Harun da sanatla birlikte büyüdüğü bir çocukluk geçirdi. Müziğe ilgi duymaya da çocuk yıllarında başladı.

Babasının arkadaşlarını sanat camiası oluşturuyordu. Hal böyle olunca da evlerine girip çıkan insanlar ya oyuncu ya da müzisyendi. Harun’un da sanat dallarından birini seçmesi kaçınılmaz olacak, günün birinde 90’lara damgasını vuran isimler arasında anılacaktı.

Eğitim hayatı

İstanbul’da doğmuş olması hele hele bir de sanatçı bir babanın oğlu olarak doğmuş olması onun için büyük bir şanstı. Eğitim hayatının ilk ve ortaokul kısmını tamamladıktan sonra lise eğitimi için Saint Benoit’e gitti.

Burada bulunduğu zamanlarda gençliğe attığı adımla vücudundaki kan sadece deli akmıyordu. Kanından adeta notalar da geçiyordu. Müzik hayatına ilk adımı bu yıllarda bas gitar çalarak başladı. Müziğin içinde bir tutkuya dönüştüğünü fark ettiğinde de babası Eşref Bey’e döktü içini.

Harun artık okula devam etmek istemiyor, profesyonel olarak müziğe yönelmek istiyordu. Okul hayatı artık bitmişti Harun için. Eşref Bey, oğlunun gözlerindeki kararlılığı gördüğünde ona destek olmayı seçti.

Müziğe başlangıç

O dönemlerde Erkin Koray, Rock müziğin babası olarak tanınıyordu ve Harun ilk çalışmasını onunla yapacak kadar şanslıydı. Erkin Koray’ın 1977 “Tutkusu” albümü için bas gitar çaldı.

1978’de Rıza Silahlıpo, Ritm 68 orkestrasında bas gitaristti. Artık hayatının merkezine müzik vardı.

Bundan sonra askere gitti ve döndüğünde müziğin caz haline yönelecekti. Aydın Esen, Neşet – Nükhet Ruacan, Erol Pekcan gibi ünlü isimlerle çalışarak tecrübe kazandı. Hatta Onno Tunç orkestrasından teklif aldı ve 7 yıl boyunca bu orkestranın bas gitaristi, hatta vokalisti, bir adım sonrasında da solisti olacaktı.

İlk ödüller

Artık sağlam adımlarla ilerlediği müzik yolunda sağlam bir kariyer oluşturuyordu. Üyesi olduğu orkestranın dağılmasıyla vokalistlik yapmaya devam etti. Zerrin Özer ve Aşkın Nur Yengi ile düetler yaptı.

Bu düetler 1987’de ona Kuşadası Altın Güvercin Müzik Yarışması ve Antalya Akdeniz Müzik Yarışması’nda ödüller kazandırdı.

İlk Harun Kolçak albümü

Harun, 1991’de Onno Tunç ile birlikte ilk albümü “Beni Affet”i çıkardığında “Gir Kanıma” ile büyük bir yükseliş yakaladı. Bugün bile hala dilimizde olan bu şarkı Harun Kolçak’ın 90’larda bize ilk hediyesiydi.

İkinci albümü “En Büyük Aşk” ile de adını 90’lara kazımış oldu. Onno Tunç ile uyumlu bir ikili olmuşlardı. Ancak ölümlü dünyada Onno da öldü ve bundan sonra İskender Paydaş ile çalışacaktı.

Harun Kolçak sadece çalıp söylemedi. Bir yandan da albümündeki ve hatta başka sanatçıların albümlerindeki birçok şarkının da sahibiydi.

İskender Paydaş ile ikinci albümden “En Büyük Aşk, İnsan Gülerken Ağlar ve Derman Olayım” gibi şarkılar için çalışmaya başladılar. Ama asıl ilk çalışmaları 1995’te Harun Kolçak’ın üçüncü albümü “Yanımda Kal” oldu. Albümdeki iki şarkı dışında hepsi Harun Kolçak imzası taşıyordu. Özellikle “Yanımda Kal” en çok ses getiren şarkıydı. Nice aşkların çağrısını dile getiriyordu sanki… Unutulmazlar arasına kaydedildi, birçokları gibi.

13 ülke arasından ödül

Ve tabii ki bu unutulmaz şarkılar da taçlandırıldı. 1996’da Litvanya’da yapılan 13 ülkenin katıldığı “Müzikos Festivalis Nerinos Vasara 96”da “En İyi Erkek Sanatçı” ödülüne layık görüldü.

Yeni görünüm yeni Harun

Harun Kolçak, 1998’de dördüncü albümünü albümünü çıkardı. Ancak üç yıl boyunca sadece albüm çalışması yapmamış görünümünü de yenilemişti. “Teslim Oldum” adını verdiği albümle artık yeni bir görünüme de sahipti. Pop – Rock görünüş tarzında ön plandaydı.

Yine genel anlamda şarkılarının sözlerini kendisi yazmış olsa da, albümde “Sezen Aksu, İskender Paydaş, Eda – Metin Özülkü” gibi isimlerin şarkıları da vardı. Çıkışı için seçtiği şarkı “Günahım Boynuna” oldu. Ayrıca bir de Sezen Aksu imzalı “Yeniden” şarkısında Aşkın Nur Yengi ile düet yaptı.

2000’de “Yaşasın” albümü ile beşinci kez raflardaki yerini aldı. Bu kez de “Şehrazat, Ümit Sayın, Ercüment Vural” gibi isimlerin imzası vardı. Bu albümün bir çıkış şarkısı değil dört şarkısı oldu. “Yaşasın, Rüyalar, Kal Benimle, Derbeder Sevdalı” albümün çıkış şarkıları oldu.

6 yıllık sessizlik

Harun Kolçak 6 yıl kadar bir süre sessiz kaldı. Ama bir yandan da siz de hisseder misiniz bilmem, 90’ların bambaşka bir büyüsü vardı. Müziğin tınısında mı, sözlerin şarkının içine doğru çekmesinden mi bilmiyorum artık, ama bir şey vardı.

Bugün bir şarkıcının albüm yapmadan durabileceği en uzun zaman 2 yıl sanırım. Tabii aradaki süreçte bir de “Single” vs gibi çalışmalarla da kendini unutturmaması gerekiyor. Ama Harun Kolçak 2006’ya kadar sessizdi ve biz onun sesini de sözlerini de hiç unutmadık.

Verdiği aradan 2006’da “Müzisyen” albümüyle döndü, iddialıydı. Yine de bir sonraki albümü için de 6 yıl ara verecekti.

2012’de tekrar çıktı ve “Yeniden Doğuyorum” dedi. Sanki zaten geçen sene de bir başka albümünü de dinlemişiz gibi, “Hoş geldin” deyiverdik. Çıkardığı solo albümle, yıllar öncesinden bildiğimiz o tanıdık, sıcacık sesiyle yine gönlümüz fethetti.

Bundan sonra da Ekim 2013’te “Harun Kolçak & Rock Off” adını verdiği bir grup kurdu. Artık kabuğuna çekilmeye, tekrar araya ayrılıklar koymaya pek niyeti yoktu. Üyelerinin “Can Güney, Orkun Gezer ve Yusuf Tunceli”nin oluşturduğu grubu ilk olarak Okan Bayülgen’in TV programında izledik.

Harun Kolçak böylece çocuk yaşlarımın sanatçısıyken gençliğimi de yakalamış oldu.

Kanserle mücadele

Harun Kolçak 2014’te prostat kanseri olduğunu öğrendi ve ameliyat oldu. Kansere yenik düşmemeye, hep pozitif düşünüp pozitif yaşamaya kararlıydı.

Kanserle olan dansını sosyal medyadan “Ölüm hayatta birçok şeye anlam katıyor. Ölümsüz olsaydık, birbirimize değer vermezdik” cümlelerini kurarak gösterdi. Maneviyatını güçlü tutmaya çalışıyor, ruhunu olumsuz her şeyden arındırmasını biliyordu.

Bir şekilde iyi gidiyordu aslında her şey. 2 yıl boyunca müzikten ve iyilikten uzak durmadan yaşadı. Ama 22 Haziran 2016’da hastalığı nüksetti ve hastaneye kaldırıldı.

Oysaki bu süreçte “Çeyrek Asır” albümünü hazırlamış ve raflardaki yerine bırakmıştı. Bu albüm “Aşkın Nur Yengi, Işın Karaca, İrem Derici, Gökhan Türkmen” gibi birçok isimle kendi şarkılarından yaptığı düetlerden oluşuyordu. Kısa sürede çok ilgi gördü ve hatta sosyal medyada en çok bahsedilen konu oldu.

Ama işte hastalık nüksetmişti, bir ameliyat daha oldu. Yeniden iyileşebilme ihtimali olabilirdi belki.

Harun Kolçak öldü

Haziran 2016’da olduğu ameliyattan sonra biraz toparlamıştı. Ama genel anlamda tedavi sürecine bakıldığında zamanla farklı organlarında sorun oluşmaya başladı.

Bir yandan da ne olursa olsun hala pozitifti. Yine bir sosyal medya paylaşımı vardı, çok değil birkaç gün öncesine ait: “Unutma; sen gelecek planları yaparken, hayat da kendi planlarını yapıyor”

Bu cümleyi paylaştığında 15 Temmuz 2017 idi. Yani Harun Kolçak’ın 62. Yaş günü… Hayat gerçekten de planını yapıyordu…

Güzel kalpli adam 19 Temmuz 2017 gecesi hayata gözlerini kapadı. Ölüm sebebi doktorunun açıklamasına göre kanserin yorduğu vücudundan doğan tepki olarak böbrek yetmezliğiydi.

Ama o gün paylaştığı bir cümle daha vardı: “Bugün gelecek yıllarımın en genç günündeyim.”

Galiba en çok hayatı ciddiye alarak, Nazım’ın da dediği gibi, bir sincap kararlılığında yaşamayı bildiği için bunca sevildi ve hayatı dolu dolu yaşadığını hissettirdi.

Güzelliğin, iyiliğin ve sevginin inancıyla kalbini dolduran bu güzel ses de bu dünyadan geçti ve gitti.

Ama nihayetinde geçti; kalbimizden, kulaklarımızdan…

İyi ki…

Damla Karakuş

[email protected]

Not:

Biyografisini okumak istediğiniz kişileri lütfen bizimle paylaşın.