Fuzuli Hayatı ve Eserleri

Fuzuli; divan şairidir (Kerbela ? -ay.y. 1556).

Asıl adı Mehmet bin Süleyman. Doğum yeri, tarihi ve ailesine ilişkin kesin bilgiler yoktur. Akkoyunlu ve Safevi dönemlerinde Irak’ta yaşadı. 1543’te Kanuni Sultan Süleyman Bağdat’ı ele geçirince Osmanlı kültür çevresine de girdi. Şii olması nedeniyle önceleri gerekli ilgiyi görmediyse de zamanla Divan Edebiyatı’nın en büyük lirik şairi olarak değerlendirildi. Kanuni, Bağdat’ı fethettiği zaman padişaha ve önde gelen vezirlere kasideler yazdı. Padişah da ona küçük bir aylık bağladı. Ancak bu aylığı alamadığı için Nişancı Celalzade Çelebi’ye yazdığı Şikâyetname’de uğradığı haksızlığın yanı sıra dönemin bürokratik engellerini ve yolsuzluklarını da dile getirdi. Nitekim toplum düzenindeki bu bozulmayı, “Selam verdim, rüşvet değildir diye almadılar” diyerek anlatmaya çalıştı. Arapça ve Farsçanın yanı sıra Türkçeyi de şiirlerinde aynı ustalıkla kullandı. Mahlasını bilerek seçtiğini, kimsenin bu sözcüğü kullanamayacağını bildiğini söylerse de, aynı yazılıştaki fudala-fuzala’nın fazıllar, erdemliler anlamına geldiğine dikkati çekenler de vardır.

Tüm divan şairleri gibi, onun da başlıca geçim kaynağı, güç ve söz sahibi kişilere uygun vesilelerle övgüler (methiye, kaside) yazarak kişiliğine uygun ödüller kazanmaktı. Bu konuda Fuzuli, Uzun Hasan’a, Safevi şahlarına, Bağdat valilerine, Osmanlı padişahına, sadrazam, kazasker ve önde gelen devlet adamlarına kasideler yazdı. (Türkçe divanının kasaid bölümünde, Kanuni için 3, Ayas Paşa için 7 olmak üzere başkalarına da sunulmuş toplam 42 kaside yer alır). Bu anlayışla, Bengü Bade (Afyon ve Şarap) mesnevisini (444 beyit), Şah İsmail’e (1510), Leyla ve Mecnun’u Üveys Paşa’ya (1535), Hadikatü’s-Süeda’yı (Kutlular Bahçesi) Bağdat Valisi Mehmet Paşa’ya sundu. Türkçe yazdığı Leyla ve Mecnun mesnevisi, en ünlü eseridir. Derin bir aşkı dile getiren bu eser, sayısız kez basıldı, opera olarak bestelendi ve başka dillere de çevrildi.

Fuzuli ömrünü Bağdat yöresinde geçirdi ve bir veba salgınında Kerbela’da öldü. Mezarı da buradadır. Şiirlerinde aşk konusunu, insan ruhunda yarattığı tüm duygu çeşitliliği ve dram derinlikleriyle anlatmayı amaç edinmiştir. Şii olmasına karşın, şiirlerindeki ustalıkla Sünni kesimi de etkilemeyi başarmış ender divan şairlerindendir.

Başlıca eserleri: Arapça ve Farsça: Divanlar, Matlaul İtikat (İnancın Doğuş Yeri), Şakiname, Heft Cam (Yedi Kadeh), Enisü’l Kalb (Kalp Arkadaşı, 134 beyit). Türkçe: Divan (42 kaside, 302 gazel), Leyla ve Mecnun (3100 beyit, gazeller ve murabbalar).

kaynak:nkfu

Etiketlerbiyografisi, eserleri, Fuzuli Hayatı ve Eserleri 0, Fuzuli’nin hayatı, hayatı, şiirleri hakkında bilgi. Fuzuli kimdir